تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 430

چندان مى كند، و خدا پر بخشش و داناست.»

[262] گاه بخشيدن مال در راه خدا همراه با اوضاع و احوالى دشوار است، همچون آنكه صاحب مال اندك مايه باشد و مال خود را به كسى كه از او فقيرتر است انفاق كند، يا آنكه در عين نيازمندى ديگرى را بر خود ترجيح نهد و آنچه را كه مورد احتياج خودش است به او بدهد، يا با انفاق سلطه هاى طاغوتى را به چالش بخواند، يا به مداواى جراحت مظلومى بپردازد. و در اين هنگام پاداش به اندازه مشقت است، و با اوضاع و احوال موضوعى و نفسانى كه انفاق در آنها صورت مى گيرد بستگى دارد، و خدا به اين همه آگاه است و مى تواند به سبب آنها بخشش خود را چند برابر كند.

بنا بر اين انفاق در راه خداگونه اى بهره بردارى در زندگى دنيا و آخرت است، ولى اين استثمار، در صورتى كه صاحب آن مواظب نباشد، و با شهوت شهرت و سلطه مقاومت نكند، و به دنبال انفاق از منت گذاشتن و آزردن بازنايستد، به زيان خواهد انجاميد.

«الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً- كسانى كه اموال خود را در راه خدا مى دهند، و در پى آنچه مى دهند منّتى و آزارى بر مردم ندارند،» و شهوت شهرت يا سلطه در جان ايشان از طريق انفاق سيراب نمى شود، و نسبت به فقير بزرگى نمى فروشند، يا به ناحق بر او ستم روا نمى دارند، و براى خود طبقه اى عليه طبقه فقرا تصور نمى كنند، «لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ- مزدشان در نزد پروردگارشان است، و بيمى بر ايشان نيست و اندوهگين نخواهند شد.»

[263] سپس قرآن درباره اين شرط دشوار انفاق تأكيد مى كند كه تحقق يافتن آن نيازمند رياضت دادن شديد به نفس امّاره و جلوگيرى دايمى از پيدايش شهوات شيطانى در آن است. آن را تأكيد مى كند و مى گويد:

«قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَ مَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُها أَذىً گفتار نيك و