تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 453

اين آيه درازترين آيه در قرآن و بحث آن مشتمل است بر ارتباط ميان پنهان و آشكار، و روح و جسم، و ايمان و علم، و در نتيجه ميان اندرزهاى اخلاقى و نظامهاى اجتماعى، و در آن توصيه مى شود كه با استفاده از هر وسيله مادّى يا معنوى مشروع و ممكن بايد بكوشيم تا به حق برسيم، و در را در برابر بعضى از وسايل و افزارهاى تازه همچون تحقيقات جنايى براى پيدا كردن حق، و برداشتن اثر انگشت، و كشف خطهاى اشخاص مختلف از طريق علما، و استفاده از اسباب اكتشاف دروغگو از طريق كند و تند شدن ضربانهاى قلب و نظاير اينها، باز مى گذارد.

اسلام در حقيقت استفاده از هر وسيله مادّى را كه سبب دست يافتن ما به علم قطعى درباره حقيقت مى شود، براى ما مجاز مى داند، و در كنار اعتماد بروح تقواى برخاسته از جانهاى مؤمنان، اعتماد بر آنها را نيز مى پذيرد.

[283] و براى تكميل بحث درباره قرض، قرآن از رهن چنين سخن مى گويد:

«وَ إِنْ كُنْتُمْ عَلى سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا كاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَةٌ- و اگر در سفر باشيد و نويسنده اى نيابيد، پس گروگان بگيريد.»

گرو گرفتن به دوام يافتن ارتباط بازرگانى در ميان مردم مدد مى رساند، و اين كار به خودى خود مطلوب نيست، بلكه هدف آن نگاهدارى حق شخص بستانكار است.

«فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضاً فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمانَتَهُ وَ لْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ- پس اگر يكى از شما چيزى را به امانت نزديكى ديگر گذاشت، آن كس كه امانت به او سپرده شده، بايد آن را پس بدهد و از خداى پروردگارش بترسد.»

به كسى كه به تو اعتماد كرده و امانتى به تو سپرده، خيانت مكن و آن را به او پس بده و از خدا بترس و بدان كه او دير يا زود از تو مطالبه مى كند و آن را مى گيرد و به صاحبش بازمى گرداند.

«وَ لا تَكْتُمُوا الشَّهادَةَ وَ مَنْ يَكْتُمْها فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ