تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 467

و اين سوره از آن يگانگى اصلى سخن مى گويد كه رسالتهاى آسمانى را به يكديگر پيوند مى دهد، به همان گونه كه عناصر امت را نيز به يكديگر مربوط مى سازد، و بدين گونه ميان امت اسلامى و امتهاى نژادى ديگر جدايى به وجود مى آورد پس مبدأ همان مقياس و ارزش است، و همان است كه ميان برادر و برادر جدايى مى اندازد، و ميان عرب و عجم ارتباط و برادرى به وجود مى آورد.

و از اين جا آيات سوره «آل عمران» به انديشه نژادى كه در پرستش اشخاص متجلّى مى شود اشاره مى كند، و از اين كه خدايانى جز خداى يگانه براى خود برمى گزينند (همچون عيسى در نزد نصرانيان). به اعتبار اين طرز تفكر، ريشه نژادپرستى همين است كه پليدترين ثمره تقديس ذات و خودپرستى است. به همين سبب قرآن به تفصيل در اين باره سخن مى گويد.

اين سوره در آغاز از خدايى سخن مى گويد كه كتاب را به حق فرو فرستاد، تا مردمان را به آن راهنمايى كند، و چون بر خدا هيچ چيز پوشيده نيست، او شايسته ترين كسى براى هدايت كردن مردم به حق است.

و كتابى كه نماينده دين حق است، شكى در آن نيست، و بعضى از آن روى در آن اختلاف مى كنند كه خواستار فتنه و انگيختن آنند، و به سبب دورى از مسئوليت به تحريف كتاب مى پردازند آنان به روز ديگر ايمان ندارند و بر اين خيال باطل خوشند كه توانگرى ايشان از عذاب جلوگيرى خواهد كرد.

شهوتها در پى منحرف شدن مردم از حق مى آيد، و رها شدن از آنها با ايمان آوردن به آخرت امكان پذير است كه بر اين اعتقادند كه خدا براى بردباران در برابر شهوتها پاداشى بزرگ آماده كرده است.

و رسالت خدا به سوى انسان يكى بيشتر نيست، بدان جهت كه از منبع نورى يگانه برمى خيزد، و اختلاف داشتن مردم درباره رسالتها برخاسته از نفوس بيمار ايشان است كه خواستار ستم و ظلم و تجاوز است، و براى آنكه بشريت از اختلاف خلاص شود، لازم است كه ايمان آن به خدا تكامل پيدا كند و از نژادپرستى دور شود، و بداند كه خدا مراقب حركات او است، و به روز پاداش