تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 644

پيوسته روحى تازه به ايشان مى دهد، و او را صاحب دور انديشى و اقدام بيشتر مى سازد، و در نتيجه توانايى وى براى به كار انداختن كارمايه هاى امت و انگيختن فعاليتهاى ايشان افزايش پيدا مى كند، [160] و به مناسبت بحث از توكل، قرآن به نقش توكل در زندگى مؤمنان اشاره مى كند و مى گويد:

«إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ- اگر خدا شما را يارى كند، كسى را دستى به شما نخواهد بود، و اگر خدا درمانده تان كند، پس از او چه كس يارى شما خواهد كرد. پس مؤمنان بايد بر خدا توكّل كنند.»

پس تنها پيشوا نيست كه بايد بر خدا توكل كند، بلكه مؤمنان نيز بايد چنين كنند، چه پيروزى حقيقى از خدا و از رسالت نتيجه مى شود كه مؤمنان به آن تمسّك جسته اند، و از نيروى سلاح و زيادى شماره جنگجويان نيست.

[161] قرآن گفتار خود را از رهبرى و از ترديدهايى كه در پيرامون آن به سبب جوّ شكست فراهم آمده، و از شايعاتى كه منافقان پراكنده و آنها را در جانهاى ضعيف كشت داده اند، چنين سخن مى گويد:

«وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ- و هيچ پيامبرى را نرسد كه خيانت كند، و هر كس خيانت كند، همراه خيانتى كه كرده در روز قيامت حاضر خواهد شد.»

پيامبرى كه خدا او را برگزيده، كسى نيست كه در قلب او نيت بدى براى امتش وجود داشته باشد و تظاهر به جز آن كند، چه اين دوگانگى در روز قيامت كه رازها آشكار مى شود، كشف خواهد شد.

غل انواع گوناگون دارد، و آشكارترين آنها خيانت مقام رهبرى در داراييهاى امت است و رشوه و دزدى و كينه توزى، كه همه آنها غل است و دورويى و نفاق كه پيشوا و بنا بر آن رسول از آن دورى مى كند.

«ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ- سپس به هر كس