[165] چرا امت در يك معركه شكست مى خورد؟ به يك سبب كه عبارت از آماده نبودن كامل براى آن از لحاظ بشريت و نبودن روح معنويت يا به سبب موجود نبودن افزار جنگ خوب يا وجود اختلاف در جبهه داخلى و نظاير اينها است.امت دريافته است كه هر شكست از خود آن برخاسته، و نيز توانسته است كه از اين شكست به عبرتها و درسهايى دسترس پيدا كند، و لذا چنين شكستى بيش از آنكه شبيه هزيمت باشد شبيه پيروزى شده است و اما شكست حقيقى آنجا است كه انسان عوامل بيرونى آن را در نظر بگيرد و از آنها هيچ عبرتى نگيرد.به همين سبب قرآن بر آن است كه اين هزيمت از خود امت است، مخصوصا كه پس از دو پيروزى بيشتر اتفاق افتاده، تا بدين ترتيب از هول شكست بكاهد.«أَ وَ لَمَّا أَصابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْها- و چون به شما مصيبتى رسيد كه در برابر آن مصيبت رسانده بوديد،» يعنى همين مصيبت را دو بار پيش از آن به دشمن خود وارد كرده بوديد، و با وجود اين سست شديد و به پرسش پرداختيد و گفتيد:
لطفا منتظر باشید ...
