تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 659

أَلِيمٌ

- كسانى كه ايمان را دادند و كفر را به آن خريدند، از اين روى به خدا زيانى نرسانند و براى ايشان عذابى دردناك (آماده) است.»

و آشكار است كه گروه اول به كارهاى كفر شتاب ورزيدند، اما اينان تمرد خويش را علنى ساختند، و شايد به همين سبب عذاب گروه اول بزرگ (از لحاظ كميت) و عذاب اينان دردناك (از لحاظ كيفيت) بوده باشد.

[178] و به اعتقاد آنان، دستاوردهاى كافران دليل بر برترى آنان در دنيا يا حتى تقرب ايشان به خدا بوده باشد. اين را نمى دانند كه فزونى ثروت يا پيروزى يا همانندهاى اينها از مكاسب دنيوى راه نهايى است كه سبب طغيان و سركشى مى شود، و طغيان مايه هرج و مرج و در نتيجه فرورفتن در گناهان است كه پايان گناه شناخته است. بنا بر اين امكان آن هست كه خدا از آن روى نعمت كافران را افزايش مى دهد كه آنان را از پاى درآورد.

«وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ- و كسانى كه كافر شدند گمان نكنند كه مهلت دادن به آنان به صلاح ايشان است، بلكه ايشان را از آن روى مهلت مى دهيم كه بيشتر گناه كنند، و براى ايشان است عذابى خوار كننده.»

نعمت همچون تيغى دو دم است، و ايمان داشتن به خدا عاملى است كه از مبدل شدن نعمت به سببى براى زيان ديدن جلوگيرى مى كند، و چون آدمى ايمان خود را از كف بدهد، نعمتها به جاى آنكه براى او سودمند باشد مايه زيانكارى او خواهد شد.

فرض كنيد كه رانندگى يك اتومبيل به كودك يا ديوانه اى سپرده باشد در چنين وضعى، هر چه قدرت پيشروى ماشين افزوده شود، به هلاك و دمار نزديكتر شده است.

طغيانى كه كافران از آن در نتيجه وفور نعمت لبريز مى شوند، در نزد خدا پاداشى از خوارى و رسوايى دارد، بدان جهت كه طغيان به خود بزرگبينى و گردنكشى مى انجامد.