تفسیر هدایت جلد 1

صفحه ى 94

با قلب آدمى بازى مى كند كه بادهاى تند با پر مرغى بازى مى كند. بنا بر اين بر انسان واجب است كه چشم به راه نعمت خدا باشد تا استقامت دايمى شود، و به همين سبب خدا گفته است:

«صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ- راه كسانى كه به ايشان نعمت دادى.»

و اين نعمت نعمت هدايت است كه طبيعة مايه بهره مندى از ديگر نعمتهاى خدا خواهد بود.

و تا زمانى كه استقامت نعمتى است كه همچون موهبتى بهره آدمى مى شود، و گاه چنين بهره مندى فراهم نمى آيد، بر او است كه بيدار و هوشيار بماند، و هر وقت عوامل انحراف او را از راه راست به بيراهه كشانيد، از بركت همين هشيارى و اعتماد به خدا و به تصميم خود براى بازگشتن به استقامت در زندگى براى دست يافتن به يقين، دوباره به آن بازگردد.

بر ما واجب است كه بدانيم خدا راه راست را به صورت راه زندگى اشخاص تجسّم مى بخشد، چه، ناگزير بايد براى ايمان يك صورت تجسّم يافته واقعى وجود داشته باشد تا به شكل انديشه هاى مجرّد و انتزاعى در نيايد كه قابل تطبيق و به كار بستن نيست، و اين همان «صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» است از: پيامبران و صدّيقان و شهيدان و صالحان و نظاير ايشان.

امّا مرحله دوم بازشناختن وسايل منحرف شدن از راه راست است كه بر انسان در جهت انحراف و كج شدن از راه فشار وارد مى آورد و چنان مى كند كه شخصى از روى علم و به عمد راه منحرف را براى پيش رفتن خود برگزيند.

همچون دوست داشتن شهوتها از زنان و فرزندان و چيزهاى تجمّلى و فخر فروشى و حبّ جاه و خواستارى تسلّط و سرورى بر ديگران.

بيشتر مردم از طريق هواهاى نفسانى و شهوات خود از استقامت منحرف مى شوند، بدان جهت كه خود را تسليم به فشارهاى اين شهوتها مى كنند. اين گونه كسان در معرض خشم خدا قرار دارند كه نور فطرت و درخشندگى عقل و خرد را از