لطفا منتظر باشید ...
به عقيده آنان، هرچه باشد، توجه كرد. اين نظريه كه قرآن به تناسب مخاطبانش درعصر نزول سخن مى گويد،
مبنايى بسيار مهم است و لوازم و توابع فراوانى را به دنبال دارد.قرآن در دوره خاصى وخطاب به مردمانى نازل شده است. و شكى نيست كه ويژگى هاى زبانيِ آنها، آداب و رسوم
اجتماعى و رفتارها و برخوردهايشان شكل دهنده به مطالب قرآن است، به گونه اى كه اگر در ميان مردمانى
غيرعرب با آداب و رسومى متفاوت نازل شده بود قطعاً شكل ديگرى به خود مى گرفت؛ اما اين تأثيرپذيرى تا
چه حد است.علاوه بر آن كه بايد توجه داشت كه هر آن چه در اين باره مى گوييم بايد با ديگر مبانيِ ما نيز سازگار
باشد، با مقام جاودانه قرآن، با مخاطبانى كه براى آن درنظر مى گيريم و همچنين با نظريات ما در ديگر
مباحث قرآنى.در اين صورت اگر از جمله كسانى باشيم كه به اعجاز علميِ قرآن باور دارند و معتقدند كه
مطالب قرآن با يافته هاى علمى امروز بشر سازگارتر از نظريات علميِ گذشتگان است، چگونه در اين موضوع
مى توانيم نظر ديگرى داشته باشم؟چرا نمى توان گفت كه در اين جا نيز سخن قرآن مطابق با واقع است و در
جستجوى دلايل و توضيحات ديگرى براى به كار بردن اين گونه تعبيرات به ظاهر ناسازگار با علم بود؟
جن و ملائكه در بيان مفسر الجواهر
قرآن در آياتى چند، به موجوداتى اشاره مى كندكه به ملائكه و جن و شيطان نامبر دارند. مؤلف تفسيرجواهر نيز همراه با تماميِ مفسران و ايمان دارندگان به وحيِ الهى، وجود اين موجودات را تصديق مى كند
و ايمان به آنها را در كنار ايمان به خدا و روز جزا و ايمان به پيامبران الهى و كتاب هاى آسمانى لازم
مى داند.او در تفسير آيه: ... لكن البر من آمن باللّه واليوم الآخر والملائكة والكتاب والنبيين ...(169)اهم معارف بشرى را ايمان به خدا و جهان آخرت و ملائكه و كتاب هاى آسمانى معرفى مى كند.(170)
1. كسانى كه به غيب ايمان مى آورند.2. المنار، ج1، ص127 و 128.3. ولكن البر من آمن باللّه واليوم الاخر والملائكة والكتاب والنبيين ....4. المنار، ج2، ص113.5. ... والمؤمنون كل آمن باللّه وملائكته وكتبه ورسله ....6. ... ومن يكفر باللّه وملائكته وكتبه ورسله واليوم الآخر فقد ضلّ ضلالاً بعيداً.7. المنار، ج5، ص459 و 460.8. همان، ج1، ص267 265؛ ج2، ص113.9. همان، ج3، ص144.10. همان، ج1، ص259.11. همان،ص265.12. همان، ص266 و 267.13. همان، ص259.14. همان، ص265.15. همان، ص266 و 267.16. همان، ص254 و 255.17. همان،ص266 و 267؛ نيز ر.ك: ج2، ص113.18. وإذ قلنا للملائكة اسجدوا لآدم ....19. المنار، ج1، ص267 و 268.20. همان، ص269.21. همان، ص270.22. همان، ص272.23. همان، ص270.24. همان، ص273.25. همان، ج8، ص341.26. همان، ص107.27. همان، ج7، ص316 و 317.28. همان، ص319.29. همان، ص316؛ نيز ر.ك: ج3، ص308.30. همان، ج7، ص316.31. همان، ج8، ص364 و 365.32. همان، ص366.33. همان، ج7، ص319.34. همان، ج1، ص220.35. همان، ص257 255.36. همان، ج4، ص112.37. همان، ج10، ص28 و 29.38. همان، ج12، ص127.39. همان، ج1، ص254 و 255.40. همان، ص315.41. همان، ج11، ص241.42. همان، ج8، ص517.43. همان، ج11، ص240 - 237.44. همان، ج1، ص314.45. همان.46. همان، ج11، ص233 - 230.47. همان، ج12، ص109.48. همان، ج11، ص231؛ نيز ر.ك: ج1، ص314.49. همان، ج11، ص231؛ نيز ر.ك: ج1، ص314.50. همان، ج8، ص366.51. همان، ج11، ص237 و 238.52. همان، ج1، ص315.53. همان، ج11، ص238.54. همان؛ نيز ر.ك: ج11، ص232 و 242.55. همان، ج11، ص239.56. همان، ص225.57. همان، ج9، ص60 45.58. همان، ج9، ص45 و 46.59. همان، ج1، ص399.60. همان، ج11، ص227.61. همان، ص224 ،223 و 225.62. همان، ص231.63. همان، ص242.64. واذ نجّيناكم من آل فرعون يسومونكم سوء العذاب يذبّحون ابناء كم ويستحيون نساء كم وفى ذلكم بلاء
من ربكم عظيم واذ فرقنا بكم البحر فانجيناكم واغرقنا آل فرعون وانتم تنظرون.65. المنار، ج3، ص49.66. همان، ج12، ص138 و 139.67. همان، ج1، ص345 343.68. همان، ج9، ص44.69. همان، ج3، ص308.70. همان، ج8، ص501.71. همان، ج3، ص307.72. همان، ج9، ص86.73. همان، ج1، ص315 و 316.74. همان، ج7، ص247 - 245.75. همان، ص260 252.76. همان، ص260 252.77. و وقتى از شما عهد و پيمان گرفتيم و بر فراز شما كوه را بلند كرديم. سوره بقره، آيه 63.78. المنار، ج1، ص343 340.79. المنار، ج1، ص343 340.80. پس گفتيم او را با پاره اى از آن بزنيد. خداوند مردگان را اين چنين زنده مى كند. سوره بقره، آيه 73.81. ... من قتل نفساً بغير نفس او فساد فى الارض فكانما قتل الناس جميعاً ...؛ هركس انسانى را بكشد بدون
آن كه )مقتول درگذشته( كسى را كشته باشد يا در زمين فساد به پا كرده باشد، گويى همه مردم را كشته است
....82. المنار، ج1، ص351.83. همان، ص345 343.84. همان، ج9، ص379.85. سوره بقره، آيه 260.86. المنار، ج3، ص55.87. يا همچون كسى كه از ديارى گذر نمود در حالى كه بر سقف هايش فرو ريخته بود. او گفت: چگونه خداوند اين
قريه را پس از مرگ آن زنده مى كند. پس خداوند او را ميراند و پس از صد سال زنده اش كرد ... گفت: بلكه صد
سال مانده اى. پس به طعام و نوشيدنى خود بنگر كه تغييرى نكرده است و در عين حال به خر خود بنگر كه
چگونه گوشت هايش از بين رفته و استخوان هايش از هم گسيخته شده اند و تا تو را نشانه اى براى مردم قرار
دهيم و به استخوان ها بنگر كه چگونه آنها را زنده مى كنيم، آن گاه آنها را با گوشتى مى پوشانيم ....سوره بقره، آيه 259.88. المنار، ج3، ص49.89. ... فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عينا؛... پس گفتيم: با عصاى خود به سنگ بزن. پس از
آن دوازده چشمه جوشيد. سوره بقره، آيه 60.90. المنار، ج1، ص326.91. همان، ج7، ص319.92. همان، ج8، ص506 و 507.93. همان، ج12، ص109.94. سوره بقره، آيه 42.95. المنار، ج1، ص313.96. همان، ج1، ص398 و 399.97. او كالذى مرّ على قرية ....98. المنار، ج3، ص49.99. همان، ص53.100. همان، ج8، ص356 354.101. همان، ج9، ص44.102. همان، ص218 216.103. همان، ج12، ص104 و 105.104. همان، ج9، ص86.105. اذا جاء امرنا وفار التنور. سوه هود، آيه 40.106. المنار، ج12، ص75 و 76.107. نه آنها را تصديق كنيد و نه تكذيب نماييد.108. المنار، ج8، ص356.109. المنار، ج8، ص356.110. همان، ج12، ص104.111. همان، ج9، ص86.112. وظللنا عليكم الغمام و انزلنا عليكم المنّ والسّلوى؛ و ابر را بر شما سايبان كرديم و منّ و سلوى
را بر شما فرو فرستاديم.113. المنار، ص322 و 323.114. همان، ص328.115. همان، ج12، ص129.116. سوره اعراف، آيه 142.117. المنار، ج9، ص218 216.118. همان، ج1، ص214 و 215.119. همان، ج3، ص302.120. همان، ج1، ص347.121. همان، ج9، ص82 و 83.122. همان، ج12، ص140.123. همان، ص103.124. همان، ص129.125. همان، ج1، ص212.126. همان، ج12، ص101.127. همان، ج1، ص279؛ نيز ر.ك: ج1، ص327 و 399؛ ج9، ص70.128. همان، ج1، ص212.129. همان، ج12، ص101.130. همان، ج1، ص327.131. همان، ج9، ص140؛ نيز ر.ك: ج8، ص59، ص343 و 344.132. همان، ج1، ص345.133. همان، ج9، ص37.134. همان، ج12، ص86 و 87.135. همان، ج1، ص344.136. آيا ايمان مى آوردى؟
137. المنار، ج3، ص54.138. همان، ج8، ص354 352.139. همان، ج9، ص101.140. همان، ج1، ص344.141. همان، ج12، ص101؛ نيز ر.ك: ج1، ص399 و 402.142. همان، ج3، ص49.143. همان، ج1، ص279.144. همان، ص404.145. همان، ج3، ص52.146. او كالذى مرّ على قرية ....147. المنار، ج2، ص113.148. همان، ج12، ص132.149. همان، ج8، ص509.150. همان، ج1، ص347.151. همان، ج7، ص587.152. همان، ج1، ص346.153. همان، ص327؛ نيز ر.ك: ج8، ص507 ،501 ،343 ،342 و 508.154. همان، ج1، ص327.155. همان، ج3، ص313.156. همان، ج9، ص67.157. همان، ج8، ص343 و 344؛ نيز ر.ك: ج12، ص101.158. همان، ج9، ص70.159. همان، ج8، ص294 و 295؛ نيز ر.ك: ج9، ص75 72.160. بند دال همين قسمت.161. آنان كه رباخوارى مى كنند برنخيزند جز همانند برخاستن آن كه شيطان او را در اثر تماس، به ديوانگى
مى كشاند. سوره بقره، آيه 275.162. تا آن گاه كه به محل طلوع خورشيد رسيد. سوره كهف، آيه 90.163. المنار، ج1، ص399.164. همان، ص401 و 402.165. همان، ج3، ص95.166. همان، ج1، ص273.167. همان، ص401 و 402.168. همان، ج3، ص95.169. ليكن نيكو كسى است كه به خداوند و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب وپيامبران ايمان آورده است و....سوره بقره، آيه 177.170. الجواهر، ج1، ص169؛ نيز ر.ك: ج3، ص100.
