سخاوت با مال حلال - عرفان اسلامی جلد 10

سخى به كسى نمى‏گويند مگر به آن كه در راه اطاعت خدا ببخشد ، گر چه بخشش او گرده نان يا شربت آبى باشد .

[قالَ النَّبىُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : السَّخِىُّ بِما يَمْلِكُ وَاَرادَ بِهِ وَجْهَ اللّهِ ، وَاَمَّا الْمُتَسَخّى فى مَعْصِيَةِ اللّهِ فَحَمّالٌ لِسَخَطِ اللّهِ وَغَضَبِهِ وَهُوَ اَبْخَلُ النّاسِ لِنَفْسِهِ فَكَيْفَ لِغَيْرِهِ اتَّبَعَ هَواهُ وَخالَفَ اَمْرَ اللّهِ ]

سخاوت با مال حلال

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود :

سخاوت با مال حلال آن هم به قصد قربت تحقق پيدا مى‏كند ، اما مصرف مال نامشروع در كار خير سخاوت نيست كه چنين مصرف كننده‏اى حمّال سخط و غضب خداست و كسى كه به سعادت خود پشت‏پا زند بخيل‏ترين مردم است به نفس خود چه رسد به غير كه چنين كسى پيرو هواى نفس و مخالف با امر خداست .

در قرآن مجيد آمده :

وَلَيَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالاً مَعَ أَثْقَالِهِمْ [231] .

و مسلماً بارهاى [ گناهان ]خود را با بارهاى ديگرى [ از گناهان كسانى كه گمراهشان كردند ] همراه با بارهاى خود حمل خواهند كرد .

[ وَقالَ النّبىُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : يَقُولُ اللّهُ : ابْنَ آدَمَ مُلْكى مُلْكى وَمالى مالى ، يا مِسْكينُ اَيْنَ كُنْتَ حَيْثُ كانَ الْمُلْكُ وَلَمْ تَكُنْ ؟
وَهَلْ لَكَ اِلاّ ما اَكَلْتَ فأفْنَيْتَ وَلَبِسْتَ فَاَبْلَيْتَ اَوْ تَصَدَّقْتَ فَاَبْقَيْتَ اِمّا مَرْحومٌ بِهِ اَوْ مُعاقَبٌ عَلَيْهِ ، فَاعْقِلْ اَنْ لا يَكونَ مالُ غَيْرِكَ اَحَبَّ اِلَيْكَ مِنْ مالِكَ ]

مالك حقيقى

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد :

خداوند به انسان مى‏گويد : اين همه مِلكْ‏ها و اموال كه در تصرّف شماست و شما به حسب ظاهر مالك آنيد از من است و مالك حقيقى و صاحب واقعى اين‏ها منم ، اى بيچاره‏ها ! فكر كنيد كه وقتى اين امور مادى به صورت حقايق طبيعى در بستر خلقت بود شما كجا بوديد ؟ و پس از سپرى شدن عمرتان كجا خواهيد بود ، مگر نه اين است كه تمام حيثيت شما نسبت به مال فقط و فقط امانت‏دارى است ، امروز در اختيار شما و فردا در دست ديگران است ، زياده بر آنچه مى‏خوريد و فانى مى‏كنيد ، اضافه‏تر از آنچه مى‏پوشيد و كهنه مى‏كنيد و يا در راه خدا مى‏دهيد و براى فرداى خود ذخيره مى‏نماييد ، ديگر چه كارى از دست شما نسبت به ملك و مال برمى‏آيد ؟ !

رابطه شما با مال اگر هم‏آهنگ با دستورهاى حق باشد ، در فرداى قيامت غرق رحمت حق خواهيد بود و اگر مخالف با فرمان‏هاى الهى باشد به عذاب دچار خواهيد شد ، به هوش باشيد كه مال ديگران نزد شما از مال خودتان محبوب‏تر نباشد ، به اين معنى كه به داده و عنايت حق از راه حلال قناعت كنيد و پس از رفع نياز خويش از حلال ، بقيه را با خدا معامله كنيد ، به ملك و مال خود قانع باشيد و از چشم داشتن به اموال ديگران بپرهيزيد .

[ فَقَدْ قالَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه‏السلام : ما قَدَّمْتَ فَهُوَ لِلْمالِكينَ ، وَما اَخَّرْتَ فَهُوَ لِلْوارِثينَ ، وَما مَعَكَ فَما لَكَ عَلَيْهِ سَبيلٌ سِوَى الْغُرورِ بِهِ . كَمْ تَسْعى فى طَلَبِ الدُّنْيا وَكَمْ تَرْعى ؟
اَفَتُريدُ اَنْ تُفْقِرَ نَفْسَكَ وَتُغنِىَ غَيْرَكَ ؟ ! ]