خطبه 017-داوران ناشايست - ترجمه نهج البلاغه نسخه متنی

و از اين خطبه است آن كه بهشت و دوزخ را پيش روى خود بيند، آسوده ننشيند. مردم سه دسته اند: سختكوشى كه رستگار است، جوينده اى كه كندرواست و اميدوار است، تقصيركارى كه به آتش دوزخ گرفتار است. چپ و راست كمينگاه گمراهى است، و راه ميانگين راه راست الهى است. كتاب خدا و آيين رسول آن را گواه است، و سنت را گذرگاه است، و بازگشت بدان جايگاه است. هر كه دعوى كرد تباه گرديد، و هر كه دروغ بر بافت زيان ديد، و هر كه به پيكار حق گراييد دست به خون خود آلاييد، و در نادانى مرد اين بس است كه نداند چه كس است. بنيادى را كه بر پرهيزگارى استواراست چيزى نلرزاند، و كشتزارى كه آب تقوى خورد، تشنه نماند. مردم! درون خانه خويش جاى گيريد، و راه آشتى با يكديگر را در پيش، و به توبه گراييد و جز پروردگار خود كسى را مستاييد، و جز خود را ملامت منماييد.

خطبه 017-داوران ناشايست

در وصف كسى كه داورى ميان مردم را عهده دار شود و شايسته آن نباشد دشمن روى ترين آفريدگان نزد خدا دو كسند: مردى كه خدا او را به خود وا نهاده، و او از راه راست به دور افتاده، دل او شيفته بدعت است، و خواننده مردمان به ضلالت است. ديگران را به فتنه دراندازد و راه رستگارى پيشينيان را به روى خود مسدود سازد. در مرگ و زندگى گمراه كننده پيروان خويش است و برگيرنده بار گناه ديگران، و خود گناهان خويش را پايندان. و مردى كه پشتواره اى از نادانى فراهم ساخته، و خود را ميان مردم نادان درانداخته. شتابان در تاريكى فتنه تازان، كور در بستن پيمان سازش ميان مردمان. آدمى نمايان او را دانا ناميده اند و او نه چنان است، چيزى را بسيار فراهم آورده كه اندكش بهتر از بسيار آن است. تا آنگاه كه از آب بدمزه سير شود، و دانش بيهوده اندوزد و دلير شود، پس ميان مردم به داورى نشيند و خود را عهده دار گشودن مشكل ديگرى بيند. و اگر كار سربسته اى نزد او ببرند ترهاتى چند از راى خود آماده گرداند، و آن را صواب داند. كارها براو مشتبه گرديده. عنكبوتى را ماند كه در بافته هاى تار خود خزيده، نداند كه بر خطاست يا به حقيقت رسيده. اگر به صواب رفته باشد،

ترسد كه راه خطا پيموده، و اگر به خطا رفته، اميد دارد آنچه گفته صواب بوده. نادانى است كه راه جهالت پويد، كورى است كه در تاريكى گمشده خود جويد. آنچه گويد نه از روى قطع و يقين گويد. به گفتن روايتها پردازد، و چنان كه كاه بر باد دهند آن را زير و رو سازد. به خدا سوگند، نه راه صدور حكم را دانسته است، و نه منصبى را كه به عهده اوست، شايسته است. آنچه را خود نپذيرد علم به حساب نيارد، و جز مذهب خويش مذهبى را حق نشمارد. اگر حكمى را نداند، آن را بپوشاند تا نادانى اش نهفته بماند. خون بيگناهان از حكم ستمكارانه او در خروش است، و فرياد ميراث بر باد رفتگان همه جا در گوش. گله خود را با خدا مى كنم از مردمى كه عمر خود را به نادانى به سر مى برند، و با گمراهى رخت از اين جهان به در مى برند. كالايى خوارتر نزد آنان از كتاب خدا نيست، اگر آن را چنان كه بايست خوانند، و پر سودتر و گرانبهاتر از آن نباشد، اگر آن را از معنى خويش برگردانند، و نه نزد آنان چيزى از معروف است ناشناخته تر و شناخته تر از منكر.