قاموس قرآن جلد 6

در باره همه است إِنَّما قَوْلُنا لِشَيْ‏ءٍ إِذا أَرَدْناهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ نحل: 40. در باره آدم آمده خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ آل عمران:

59. ولى بآدم كلمه اطلاق نشده است اقوال ديگرى نيز در اين باره هست كه بايد در كتب ديگر ديد در المنار چهار وجه و در مجمع وجوهى نقل شده است.

معنى آيه اول: مسيح عيسى بن مريم فقط پيامبر خدا و اثر خداست كه بوجود مريم انداخته و در وجود او قرار داده است.

آيه دوم: اى مريم خدا بتو مژده ميدهد اثرى و فرزندى كه از جانب خدا بتو داده ميشود نام مباركش عيسى است پسر مريم.

در آيه أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيى‏ مُصَدِّقاً بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ آل عمران: 39.

مجموع مفسّران گفته‏اند مراد از «كلمة» عيسى است يعنى اى زكريّا خدا بتو مژده ميدهد يحيى را كه تصديق كننده كلمه‏اى از جانب خداست در اينصورت يحيى از مبشّران عيسى عليهما السلام بوده است، فقط ابو عبيده قائل است كه مراد از «كلمة» كتاب يا وحى است (المنار و مجمع).

3- وعده. وَ ما كانَ النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً واحِدَةً فَاخْتَلَفُوا وَ لَوْ لا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ فِيما فِيهِ يَخْتَلِفُونَ يونس: 19.

مراد از «كلمة» در اينجا چنانكه گفته‏اند وعده است و مراد از وعده چنانكه در الميزان آمده وَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى‏ حِينٍ بقره:

36. است كه خدا بهنگام هبوط آدم اين وعده و اين مهلت را داده است و گرنه لازم بود كه در اختلاف امّت اهل باطل از بين بروند در المنار گفته مراد از كلمه آيه 93 سوره يونس است كه فرموده: إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ كه خدا قضاوت در اختلاف را بروز قيامت موكول فرموده است در آيات:

انعام: 115، اعراف: 137، يونس: 33 هود: 110. و ساير آيات نيز