قاموس قرآن جلد 6

29. چون موسى مدت را تمام كرد و با اهلش براه افتاد ...

و با اهلش براه افتاد ...

فَإِذا قَضَيْتُمْ مَناسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ بقره: 200. در آيه فَلَمَّا قَضى‏ زَيْدٌ مِنْها وَطَراً ... احزاب: 37. مراد تمام كردن حاجت بوسيله طلاق دادن است طبرسى فرموده: كسيكه بخواسته‏اش برسد گويند: «قضى وطره» ايضا آيه:

إِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً در ذيل همين آيه است.

5- فعل. مثل فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ طه: 72. بكن هر چه ميكنى.

فَوَكَزَهُ مُوسى‏ (فَقَضى‏ عَلَيْهِ) قصص: 15. گفته‏اند «قضى عليه» يعنى مرگ را بر او وارد كرد و او را كشت ظاهرا «قضى» در اينگونه موارد بمعنى تمام كردن است يعنى موسى مشتى بر او زد و كار او را تمام نمود وَ نادَوْا يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّكَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ زخرف: 77. گويند اى مالك پروردگارت كار را بر ما تمام كند و ما را بميراند گويد شما ماندنى هستيد ايضا آيه لا يُقْضى‏ عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا فاطر: 36. كار آنها تمام كرده نميشود تا بميرند.

(فَقَضاهُنَّ) سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ فصلت: 12. پرداخت آنها را و تمام كرد، هفت آسمان در دو دوران. در اقرب الموارد آمده:

«قضى الشى‏ء» كار را بطور محكم انجام داد.

فَأَجْمِعُوا أَمْرَكُمْ وَ شُرَكاءَكُمْ ...

ثُمَّ اقْضُوا إِلَيَّ وَ لا تُنْظِرُونِ يونس:

71. ظاهرا قضا در اين آيه بمعنى اداء و تنفيذ است. و تعديه با «الى» براى افاده ايصال و رساندن است چنانكه در المنار گفته يعنى كارتان را جمع و محكم كنيد سپس همان تصميم و اراده را بر من برسانيد (و مرا بكشيد).

يا لَيْتَها كانَتِ الْقاضِيَةَ حاقّه:

27. گفته‏اند: ضمير «ليتها» راجع بمرگ در دنيا و ظاهرا قاضى بمعنى تمام كننده است يعنى كافر در آخرت ميگويد: اى كاش مرگ دنيا كار مرا