قاموس قرآن جلد 6

طواف بيت و نماز طواف و سعى بين صفا و مروه تقصير كرده از احرام خارج ميشود سپس مثلا روز 8 ذو الحجة از مكّه احرام حجّ بسته بعرفات ميرود آنگاه بمشعر و منى تا آخر اعمال حجّ.

علّت تسميه بحجّ تمتّع آنست كه شخص ميان دو عمل از احرام خارج شده و از چيزهائيكه در حال احرام حرام بود لذت ميبرد، حجّ تمتّع وظيفه كسى است كه از مكه 12 ميل يا بيشتر دور باشد. «ذلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» يعنى تمتّع از عمره بحجّ وظيفه كسى است كه اهلش و خانواده‏اش در مسجد الحرام يعنى در مكه و تا دوازده ميلى آن نباشد يعنى كسيكه از اهل مكّه و اهل اطراف مكّه نباشد.

در حجة الوداع رسول خدا صلّى الله عليه وآله از مسجد شجره به نيّت حجّ قران احرام بست و سوق هدى كرد چنانكه شيخ مرحوم در خلاف تصريح كرده است، رأى ابو حنيفه و اصحابش نيز چنين است. ولى شافعى عقيده دارد كه آنحضرت بحجّ افراد احرام بست، قول شافعى صحيح نيست.

بهر حال آنحضرت احرام عمره تمتع نبست كه آنروز هنوز حجّ تمتع نبود در كافى باب حجّ النبى و در مجمع ذيل آيه فوق از معاوية بن عمار از امام صادق عليه السّلام در ضمن حديثى نقل شده:

رسول خدا صلّى الله عليه وآله در حجة الوداع از مسجد شجره احرام بست و سوق هدى كرد و وارد مكّه شد پس از اتمام سعى در «مروه» رو بمردم نموده خدا را حمد و ثنا گفت بعد فرمود: اين جبرئيل است (با دست به پشت سر اشاره كرد) بمن امر ميكند كه دستور دهم هر كه سوق هدى نكرده از احرام خارج شود.

«و لو استقبلت من امرى ما استدبرت لصنعت مثل ما امرتكم» اگر از پيش اين را ميدانستم مانند شما ميكردم ليكن من سوق هدى كرده‏ام و چنين كسى تا قربانى بمحلّش نرسد نميتواند از احرام خارج شود، در اين ميان مردى گفت: «انخرج حجّاجا و رؤوسنا تقطر؟