قاموس قرآن جلد 6

الْمُؤْمِنِينَ»

يعنى خداوند بر مؤمنان نعمت بخشيد. و منّت قولى كه شمردن و برخ كشيدن نعمت است قبيح ميباشد مگر وقتيكه طرف كفران نعمت كند (ترجمه آزاد).

آنانكه منّ را قطع معنى كرده‏اند گويند آلت وزن را از آن من گويند كه جنس وزن شده با آن در مقدارى قطع و تعيين ميگردد.

[در اينجا سه مطلب هست.]

1- منّت در قرآن آنجا كه بخدا نسبت داده شده همه بمعنى انعام و نعمت دادن است مثل لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا آل عمران: 164. خدا بر مؤمنان نعمت بخشيد آنگاه كه در ميان آنها پيامبرى مبعوث كرد وجود پيغمبر نعمت است كه خدا بمردم عطا فرموده است.

كَذلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ نساء: 94. ولى در آيه يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلامَكُمْ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَداكُمْ لِلْإِيمانِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ حجرات: 17. ظاهرا مراد از «يَمُنُّ عَلَيْكُمْ» منّت قولى است كه در مقابل آنانكه اسلام خويش را برخ آنحضرت ميكشيدند و منّت مى‏نهادند ميفرمايد:

بلكه خدا بر شما منّت دارد كه هدايتتان كرد.

2- منّت در انسان مثل منّت خدا بمعنى انعام و عطيه آمده مثل هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسابٍ ص: 39. اين عطاى با حساب ماست بتو، تو هم عطا كن يا باز دار.

فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً محمد: 4. ريسمان را محكم كنيد سپس يا احسان و آزاد ميكنيد و يا عوض ميگيريد. ظاهرا منظور احسان و آزاد كردن است نه آزاد كردن و برخشان كشيدن.

3- منّت قولى و برخ كشيدن كه ناپسند و مبطل عمل است مثل وَ تِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرائِيلَ شعراء: 22. موسى عليه السّلام بفرعون گفت:

آن نعمتى است كه چون بنى اسرائيل را برده خويش كرده‏اى بر من منّت مى‏نهى