قاموس قرآن جلد 6

جبرئيل در تسلّى آنحضرت آيه ما نحن فيه را آورد كه ناراحت مباش اين كلمات را شيطان بدهان انداخت و هر پيغمبرى چنين باشد ولى خدا با فرستادن آيات ديگر دروغ بودن آنرا روشن ميكند. بنا بر اين مراد از «امنيّه» تلاوت است أَلْقَى الشَّيْطانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ يعنى شيطان بتلاوت و قرائت او چيزهائى ميافكند و او آنها را ميخواند امّا خدا سپس متوجّه‏اش ميكند.

نگارنده گويد: اين همان افسانه غرانيق است كه بواسطه حديث سازان بكتب تفسير و تاريخ راه يافته خوشبختانه علماى محقّق ما بجعل آن پى برده و مجعول بودنش را آفتابى كرده‏اند. در جلد سوّم جنايات تاريخ تحت عنوان «افسانه غرانيق» تحقيق رشيقى در باره مجعوليّت آن شده كه در خور تحسين است.

عجب است كه از درّ منثور نقل شده: آنحضرت متوجّه اين كلمات كفرآميز نبود تا آنكه جبرئيل آمد و گفت: آنچه از قرآن آوردم براى من بخوان حضرت خواند و چون به «تِلْكَ الْغَرانيقُ الْعُلى ...» رسيد جبرئيل گفت: من اينها را نياورده‏ام اينها از شيطان است. در جنايات تاريخ احتمال داده كه اين افسانه ساخته كشيشان نصارى يا از طرف يهود باشد.

ناگفته نماند: اگر مراد از «أمنيّة» تلاوت باشد ظاهرا منظور آنست كه چون پيامبر بخواهد نقشه خدا را پياده كند شيطان در باره سخنان او شبهاتى بذهن منكران القا ميكند كه با او مقابله كنند و باو نسبت دروغ و افترا بدهند ولى خدا آن شبهات را از بين ميبرد.

(امانى): وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ بقره: 78. امانىّ جمع أمنيّه و ظاهرا مراد از آن اكاذيب است يعنى:

گروهى از يهود درس نخوانده‏هااند (كه قدرت خواندن و تحقيق ندارند) و تورات را فقط دروغهائى ميدانند كه