قاموس قرآن جلد 6

بنظرم وعده از اوّل چهل شب بوده ولى ذكر سى شب و افزودن ده شب براى امتحان بوده است يعنى بنى اسرائيل اوّل بدانند كه موسى پس از 30 روز مراجعت خواهد كرد و چون بنا شد ده روز ديگر بماند آيا در اين ده روز استقامت خواهند ورزيد يا نه و چون سى روز گذشت و موسى نيامد سامرى فورا جريان گوساله را پيش آورد و با ياران خويش مردم را بعبادت آن خواند.

بهر حال چون برگشتن موسى عليه السّلام بطول انجاميد سامرى مقدارى زيور آلات از مردم و مقدارى از خويش جمع كرده و آنها را ذوب نموده بصورت گوساله‏اى در آورد و آن صداى گاو داشت (بنظر ميايد كه در جوف آن دستگاههائى گذاشته بود باد كه از عقب آن وارد ميشد در اصطكاك با آن دستگاه بصورت صداى گاو از دهانش خارج ميشد كه فرموده فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَداً لَهُ خُوارٌ طه: 88.) سامرى چون از ساختن گوساله فارغ شد با عده‏اى از همدستان خويش مردم را بعبادت گوساله خواندند و گفتند: «هذا إِلهُكُمْ وَ إِلهُ مُوسى‏» اين معبود شما و معبود موسى است، موسى معبود خويش را كه در اينجا است از ياد برد و در طلب آن بطور رفت.

هارون كه جانشين موسى بود با اين امر بمخالفت برخاست و گفت: مردم پروردگار شما خداى رحمن است نه اين گوساله از من پيروى كنيد و از عبادت آن دست برداريد گفتند:

تا برگشتن موسى بآن عبادت خواهيم كرد.

خداوند در طور بموسى از ماجراى سامرى خبر داد، موسى بعجله و اندوهناك و خشمگين بميان بنى اسرائيل باز گشت و آنها را بباد ملامت گرفت و گفت: يا قَوْمِ أَ لَمْ يَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْداً حَسَناً أَ فَطالَ عَلَيْكُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدِي؟!