قاموس قرآن جلد 6

إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا ...

نساء: 101. قصر صلوة عبارت از دو ركعت خواندن نمازهاى چهار ركعتى است. و در آن سه استعمال هست: قصر صلوة، تقصير صلوة، اقصار صلوة و هر سه بيك معنى است در مصباح گفته: لغت عالى قصر الصلوة است كه در قرآن آمده است.

ناگفته نماند: ظهور آيه در صلوة خوف است بقرينه إِنْ خِفْتُمْ ... على هذا آيه از قصر صلوة در سفر امن ساكت است در جوامع الجامع فرموده قصر بنصّ قرآن فقط در صلوة خوف است كه فرموده إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ ...

و در حال امن بنصّ رسول خدا صلّى الله عليه وآله ثابت است ابو حنيفه آنرا واجب ميداند مذهب اهل بيت عليهم السلام نيز همين است ولى در نظر شافعى تخيير است.

بنظر ميايد: كه قصر صلوة ابتدا در صلوة خوف مشروع گشته، سپس بوسيله روايات در مطلق نمازهاى سفر و لو در حال امن باشد لازم آمده است. (اقصار) وَ إِخْوانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الغَيِّ ثُمَّ لا يُقْصِرُونَ اعراف: 202. اقصار بمعنى امساك و دست كشيدن از كار است كه يك نوع كوتاهى است «اقْصَرَ مِنَ الامْرِ: انْتَهى وَ امْسَكَ مَعَ الْقُدْرَةِ عَلَيْهِ» يعنى برادرانشان در گمراهى ياريشان ميكنند و از يارى كوتاهى نميكنند و دست بر نميدارند.

وَ عِنْدَهُمْ (قاصِراتُ الطَّرْفِ) عِينٌ صافات: 48. قاصِراتُ الطَّرْفِ بمعنى زنانى است كه نگاهشان را از ديگران كوتاه كرده‏اند و بديگران نگاه نميكنند و مهر نميورزند و نگاه و علاقه‏شان منحصر بشوهران خويش است در اقرب الموارد گفته: «امرءة قاصرة الطّرف» يعنى زنيكه جز بشوهر خويش نگاه نميكند رجوع شود به «طرف» بر وزن عقل.

2- (قَصَرَ) بمعنى حبس، فعل آن از نصر ينصر آيد «قصر الشّى‏ء قصرا: حبسه» حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِي الْخِيامِ رحمن:

72. زنان سيمين تن كه در خيمه هستند شايد مقصورات بمعنى محبوسات باشد