قضاوتهاى آن حضرت در مواردى كه واقع كاملا مشتبه بوده است - قضاوتهای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نسخه متنی

قضاوتهاى آن حضرت در مواردى كه واقع كاملا مشتبه بوده است

زد و خورد در حال مستى

در زمان خلافت اميرالمومنين عليه السلام به آن حضرت گزارش رسيد كه چهار نفر در حال مستى يكديگر را با كارد مجروح نموده اند. امام عليه السلام دستور داد آنان را توقيف نموده تا پس از هشيارى به وضعشان رسيدگى كند، دو نفر از آنان در بازداشتگاه جان سپردند. اولياى مقتولين نزد اميرالمومنين عليه السلام آمده و خواستار قصاص از زندگان شدند، آن حضرت عليه السلام به آنان فرمود: شما از كجا مى دانيد كه اين دو نفر زنده ايشان را كشته اند و شايد خودشان يكديگر را مجروح نموده و مرده اند؟

گفتند: نمى دانيم، پس شما خودتان با استفاده از دانش خدادادى تان بين آنان حكم كنيد.

امام عليه السلام فرمود: ديه آن دو مقتول به عهده هر چهار قبيله است و بعد از اخراج خونبهاى زخمهاى دو نفر زخمى، باقيمانده به اولياى آن دو مقتول رد مى گردد. [ شيخ مفيد پس از نقل اين خبر مى گويد: اين حكمى كه آن حضرت عليه السلام درباره آنان فرموده تنها حكمى است كه براى رسيدن به واقع تصور مى شود؛ زيرا گواهى نيست تا بدان وسيله قاتل از مقتول جدا شود. و نيز گواهى نيست تا ثابت كند قتل عمدى بوده، و اين حكم در مورد قتل خطا و اشتباه در قاتل است ؛ زيرا خونبهاى كشتگان را بر هر چهار قبيله قرار داده و ديه زخمهاى مجروحين را از آن كم كرده است، و مقصود آن حضرت از اينكه فرموده: ديه آن دو مقتول بر قبايل چهارگانه است اين است كه ديه هر دو تا با هم، وگرنه ديه هر كدام از آنها بر سه قبيله ديگر است غير از قبيله خودش ."مولف". ارشاد مفيد، قضاياه عليه السلام فى خلافته، من لا يحضر، كتاب الديات، باب حكم الرجل يقتل الرجلين او... حديث 7. تهذيب، كتاب الديات باب الاشتراك فى الجنايات، حديث 5. ]