معناى اكراه و اجبار
حضرت امير عليه السلام فرمود: سوگند بر قطع خويشاوندى و بر ستم نمودن و در صورت اكراه و اجبار اثرى ندارد. فرق اكراه و اجبار را از آن حضرت پرسيدند فرمود: اكراه از طرف پادشاه است و اجبار از زن و فرزند. [ عجايب القضايا، قمى، ص 90: حديث 147. وليكن صدوق در معانى الاخبار تفصيل اين خبر را چنين آورده كه اجبار از سلطان است و اكراه از زن و پدر و مادر. "مترجم". ]معناى قامت
امام صادق عليه السلام فرمود: در كتاب على عليه السلام قامت يك نزاع و دو قامت دو ذراع است.مؤلّف:
يعنى قامتى كه در روايات به عنوان آخر وقت نافله ظهر معين شده ذراع است، و دو قامتى كه به عنوان آخر وقت نافله عصر آمده و دو ذراع، و مقصود قامت انسان يا دو قامت انسان نيست. و علت اين اطلاق اين است كه قامت رحل پيغمبر صلى الله عليه و آله يك ذراع بوده است چنانچه شيخ در تهذيب [ تهذيب ج 2، ص 23، حديث 64. ] در باب اوقات نماز آن نقل كرده است و در اين باره نيز اخبارى از عترت طاهرين آن حضرت عليه السلام وارد شده است: از جمله در معناى كثير.چنانچه خطيب در تاريخ بغداد آورده كه متوكل "خليفه عباسى" بيمار شده بود نذر كرد كه با بهبودى از مرض مال كثيرى در راه خدا انفاق كند و چون شفا يافت و خواست به نذر خود وفا كند معناى مال كثير را نمى دانست، آن را از فقهاى عامه پرسش نمود، آنان در معنايش اختلاف كردند؛ برخى مى گفتند: ده هزار درهم و بعضى مى گفتند: صد هزار درهم.
متوكل مسأله را از امام هادى عليه السلام سوال كرد، آن حضرت فرمود: مال كثير هشتاد و سه است به دليل آيه قرآن: ولقد نصركم الله فى مواطن كثيره؛ خداوند شما را در جاهاى بسيارى يارى كرده است و آنها هشتاد و سه مورد بوده اند. [ فروع كافى، ج 7، ص 463، حديث 21. ]
و از جمله در معناى قليل چنانچه صدوق "ره" در معانى الاخبار از امام باقر عليه السلام درباره قول خداى تعالى: و ما آمن معه الا قليل؛ ايمان نياورد با او "حضرت نوح" مگر عده قليلى نقل كرده كه فرمود: آنان هشت نفر بوده اند. [ معانى الاخبار، ص 151. ]
و نيز امام صادق عليه السلام درباره كسى كه چنين نذر كرده:انا اهدى هذا الطعام فرمود: چيزى بر او نيست؛ زيرا كلمه هدى اصطلاح خاصى است در مورد قربانى كردن شتر. [ فروع كافى، ج 7، ص 455، حديث 3. ]
و درباره كسى كه به عنوان هدى [ شتر يا گوسفند كه در مكه قربانى كنند. ] نذر كرده فرمود: بايد شترى را تقليد و اشعار نموده [ يعنى يك نعل خود را به گردن او آويزان نموده و قسمت راست كوهانش را شكافته از خون آن به صورتش بمالد. ] آن را به عرفات برد و در منى نحر نمايد. و كسى كه نذر كرده جزورى [ شتر. ] قربانى كند، فرمود: هر جا بخواهد آن را نحر مى كند. [ فروع كافى، ج 7، ص 457، حديث 13. ]