عمر و شيوه كشف جرم او - قضاوتهای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نسخه متنی

عمر و شيوه كشف جرم او

ابن قتيبه در شعرا آورده: گويند عمر بن الخطاب از غلام بنى الحسحاس. شنيد كه اين شعر را با خود زمزمه مى نمود:

عرق و بوى خوش از بعض دختران آنان در كنار بستر فرو ريخت عمر برآشفته غلام را تهديد به مرگ نمود، و آنگاه براى اينكه بفهمد مقصود او كدام زن بوده، دستور داد به او شراب نوشانده و زنانى را از مقابل او عبور دهند، و چون زن مورد علاقه غلام از برابر او گذشت، غلام نسبت به وى اظهار تمايل و عشق نمود؛ پس عمر دستور داد غلام را به قتل برسانند. [ شعراء، ص 92. ]

مؤلّف:

چقدر فرق است بين اين گونه كشف جرم كه عمر از آن استفاده نموده، با آن گونه كه اميرالمومنين عليه السلام اعمال كرده است، و قبلا گذشت كه آن حضرت در ماجراى زنى كه پسر خود را انكار مى كرد، نخست از اولياى او وكالت گرفت و آنگاه به زن فرمود: اگر طبق اظهارات تو اين نوجوان فرزند تو نيست الان تو را به او تزويج مى نمايم. در اين موقع زن فرياد برآورد و گفت: آيا مى خواهى مرا به پسرم تزويج كنى؟!

و نيز در مورد غلامى كه مولاى خود را انكار مى كرد و مى گفت: من مولا و او غلام من است دستور داد تا هر دو سرهايشان را در ميان دو سوراخ داخل نموده و آنگاه به قنبر فرمود: گردن غلام را بزن، پس غلام با شنيدن اين سخن، فورا سرش را بيرون كشيد و ديگرى همچنان سرش را نگهداشت.

و همچنين در مورد نزاع دو زن بر سر يك كودك كه هر كدام كودك را از خود مى دانست به آنان فرمود: كودك را با اره دو نصف مى كنم براى هر كدامتان يك نصف، پس آن زنى كه مادر كودك نبود، پذيرفت ولى ديگرى فرياد بر آورد: يا على! اگر مى خواهى چنين كنى من از حق خودم صرفنظر نموده كودكم را به او مى بخشم.

مطلب ديگر اين كه: حد زنا با چهار دفعه اقرار ثابت مى شود نه به مجرد اظهار تمايلى نسبت به زنى، آن هم در حال مستى، بعلاوه، حد در اين قضيه "كه بر حسب ظاهر زناى غير محصن بوده" تازيانه است نه قتل. و بالاخره عمر در اين ماجرا حد ملوك را كه نصف حد آزاد است، چندين برابر حد آزاد قرار داده است.

عمر و سنن شرعى

ابن قتيبه در معارف آورده: نام سابق عبدالرحمن بن حرث، ابراهيم بوده، وى در زمانى كه عمر خليفه بود به نزد او رفت، و آن هنگامى بود كه عمر تصميم گرفته بود نام كسانى را كه به اسماء انبياء موسوم بودند تغيير بدهد، پس اسم او را نيز عبدالرحمن گذاشت، و اين نام برايش ثابت و باقى ماند. [ معارف، ص 122. ]

مؤ لّف:

نامگذارى به اسماء مبارك پيامبران الهى در شرع مقدس، مورد ترغيب و تاكيد قرار گرفته، چنانچه از امام محمد باقر عليه السلام كه از سوى جدش رسول خدا صلى الله عليه و آله به باقرالعلوم لقب يافته، موقعى كه به جابر بن عبدالله انصارى خبر داد كه زنده خواهد ماند تا آن امام بزرگوار را ادراك نمايد و به او فرمود: سلام مرا به او برسان، منقول است كه فرمود: برترين نامها نام پيامبران است. [ فروع كافى، ج 6، ص 18، حديث 1. ] ولى عمر نام ابراهيم را كه پس از رسول خدا افضل انبياى الهى بوده به نام ديگرى تغيير مى دهد.