نفس كلى الهى - قضاوتهای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نسخه متنی

نفس كلى الهى

و اما قواى پنجگانه نفس كلى الهى:

1- بقاى در فناء.

2- عز در ذل.

3- فقر در غنى.

4- صبر در بلا.

5- خوشى در رنج و زحمت.

و دو خاصه آن؛ حلم و كرم و منشا و مبدأ آن از خداى تعالى است كه در قرآن كريم فرموده: و نفخنا فيه من روحنا؛ در آن از روح قدسى خويش بدميديم.

و بازگشت آن نيز به سوى اوست چنانچه فرموده: "يا ايتها النفس المطمئنة ارجعى الى ربك راضية مرضية"؛ اى نفس قدسى مطمئن و دل آرام به ياد خدا امروز به حضور پروردگارت باز آى كه تو خشنود به نعمتهاى ابدى او و او راضى از اعمال نيك توست. و عقل هم وسط و در ميان همه اين نفوس، تا كسى بدون فكر و انديشه، سخنى بر زبان نيارد. [ كشكول، شيخ بهائى، ج 1، ص 495. مجمع البحرين در ذيل نفس. ]

معناى قدر

مردى نزد اميرالمومنين عليه السلام آمده و گفت: مرا از قدر آگاه كن.

امام عليه السلام به او فرمود: دريايى است ژرف در آن وارد نشو...

مرد گفت: مرا از قدر آگاه كن!

امام فرمود: راهى است تاريك در آن گام منه.مرد گفت: مرا از قدر آگاه كن.

امام عليه السلام فرمود: سر خداست، خود را به زحمت مينداز!

مرد گفت: مرا از قدر آگاه كن.امام عليه السلام فرمود: حال كه اصرار مى ورزى، از تو مى پرسم آيا رحمت خدا از براى بندگان پيش از اعمال بندگان بوده و يا اعمال بندگان پيش از رحمت خدا؟

مرد گفت: بلكه رحمت خدا پيش از اعمال بندگان. در اين موقع امام عليه السلام به حاضران رو كرده و فرمود: برخيزيد! و بر برادر خود سلام كنيد كه او الحال اسلام آورد و پيش از اين كافر بود!

مرد اندكى رفت و سپس برگشته گفت: يا اميرالمومنين! آيا به مشيت و اراده اول است كه بر مى خيزيم و مى نشينيم و قبض و بسط به عمل مى آوريم؟

اميرالمومنين عليه السلام فرمود: كه تو در مشيت و نسبت به آن دورى، بدان و آگاه باش كه من سه مسأله از تو مى پرسم كه خدا از برايت در چيزى از آنها راه بيرون رفتنى را قرار ندهد؛ مرا خبر ده كه آيا بندگان را آفريده چنان كه خود خواسته يا چنان كه ايشان خواسته اند؟

عرض كرد، چنانكه خود خواسته.حضرت فرمود كه: خدا بندگان را آفريده به جهت آنچه خود خواسته يا به جهت آنچه ايشان خواسته اند؟

عرض كرد كه: به جهت آنچه خود خواسته.

حضرت فرمود: كه در روز قيامت به نزد او مى آيند چنان كه خود خواسته يا چنان كه ايشان خواسته اند عرض كرد: چنان كه او خواسته.

حضرت فرمود: برخيز! كه از مشيت چيزى براى تو نيست، و اختيار آن ندارى. [ توحيد، صدوق، باب 60، القضاء، حديث 3. ]