كيميا
از حضرت امير عليه السلام از وجود كيميا پرسيدند؛ آن حضرت فرمود: كيميا بوده و هست و خواهد بود.پرسيدند؛ صنعت آن چگونه است؟
فرمود: از جيوه روان، و سرب و زاج و آهن زنگ زده و زنگار مس سبز... بعضى گفتند: فهم ما به اين نمى رسد. فرمود: بعض اجزايش را زمين و آب قرار دهيد...
عرضه داشتند: براى ما بيشتر توضيح دهيد. فرمود: همين مقدار بس است؛ زيرا حكماى پيشين بيش از اين نگفته اند تا مردم آن را بازيچه نگيرند. [ مناقب، سروى، ج 1، ص 274. گرچه اعتبار اين روايت از حيث سند معلوم نيست، اما وجود كيميا را هم نمى توان وهمى و خيالى دانست، و ندانستن دليل بر نبودن نيست، و جابر بن حيان شاگرد امام صادق "ع" شيميدان معروف در كتابى به نام الرحمة كه در صنعت كيميا نگاشته فصلى در چگونگى تبديل فلزها به طلا آورده است. و همچنين محمد بن زكرياى رازى طبيب و كيمياگر معروف ايرانى در اين باره مطالعات و تجربيات وسيعى داشته است "مترجم". ]
كلينى "ره" در كافى [ فروع كافى، ج 5، ص 307، حديث 15. ] از ابوحمزه ثمالى نقل كرده كه مى گويد: به همراه امام صادق عليه السلام از بازار مسگران مى گذشتيم. من خدمت آن حضرت عليه السلام عرضه داشتم فدايت شوم! اصل اين مس چيست؟ فرمود: نقره است كه زمين آن را تباه نموده به صورت مس در آمده است، و اگر كسى بتواند فساد آن را بگيرد از آن بهره مند مى گردد.
و از ابن خلكان نقل شده: جابربن حيان كتاب بزرگى در حدود هزار صفحه در صنعت كيميا نگاشته كه مشتمل بر پانصد رساله از امام صادق عليه السلام در اين زمينه مى باشد. و نيز جرجى زيدان مى گويد: كه جابر بن حيان از شاگردان امام صادق نخستين كسى بوده كه اساس شيمى جديد را بنا نهاده است.