بررسى احتمال اوّل
امورى وجود دارند كه مبعّد اين احتمال مىباشند:امر اوّل: اين احتمال با عنوان محلّ بحث سازش ندارد، زيرا بنا بر اين احتمال بايد عنوان بحث اين باشد كه «آيا اوامر و نواهى به ماهيات تعلّق مىگيرد يا به وجودات؟» در حالى كه در عنوان اصولى اين بحث، كلمه «وجودات» ذكر نشده بلكه «افراد» مطرح شده است و «افراد» عبارت از «وجودات به انضمام خصوصيات فرديّه» است.امر دوّم: بنا بر اين احتمال، بحثْ از اصولى بودن خارج شده و به بحثى فلسفى مبدّل خواهد شد. البته نتايج اين بحث فلسفى در ارتباط با اوامر و نواهى ظاهر مىشود و قائلين به اصالة الماهيّة مىگويند: «اوامر و نواهى به ماهيات تعلّق مىگيرد». امّا قائلين به اصالة الوجود معتقدند اوامر و نواهى به وجودات تعلّق مىگيرد.در حالى كه ظاهر از طرح اين مسأله در علم اصول اين است كه اين مسأله در ارتباط با علم اصول است نه اين كه مبتنى بر مسأله اى فلسفى باشد.امر سوّم: مرحوم آخوند و جمعى ديگر، با وجود اين كه قائلند: «اوامر و نواهى به طبايع تعلّق مىگيرد» تصريح مىكنند كه در اين مسأله فرقى نمى كند كه ما قائل به اصالة الماهية شويم يا قائل به اصالة الوجود.(1)از اين جا معلوم مىشود كه ما نحن فيه غير از مسأله اصالة الوجود و أصالة الماهية است.1 ـ كفاية الاُصول، ج1، ص221 ـ 224، مناهج الوصول إلى علم الاُصول، ج2، ص65، نهاية الأفكار، ج1، ص381