مقدمات بحث
مقدّمه اوّل
مراد از كلمه «واحد» در عنوان بحث چيست؟مرحوم آخوند در اين مقدّمه به ذكر دو مطلب مىپردازند:مطلب اوّل: مقصود از كلمه واحد، خصوص واحد شخصى نيست(1) بلكه شامل واحد جنسى و واحد نوعى هم مىشود.(2) ايشان در ابتدا مثالى را مطرح مىكنند كه در آن مسامحه وجود دارد ولى در ذيل همين كلامشان آن را اصلاح مىكنند. مرحوم1 ـ بله، واحد شخصى، قدر متيقن از آن مىباشد.2 ـ واحد بر سه قسم است: شخصى، نوعى، جنسى.واحد شخصى، مثل اين كه بگوييم: «زيدٌ واحدٌ». در اين جا زيد عبارت از وجود انسان به ضميمه خصوصيات فرديّه است كه اين خصوصياتْ مانع از اين مىشود كه صاحب آن خصوصيات تكثر پيدا كند. و كلمه فرد ـ كه در منطق بكار برده مىشود ـ در مقابل تكثر است.واحد نوعى مثل اين كه بگوييم: «الإنسان واحد». در اين جا واحد به اين معنا نيست كه قابل صدق بر كثيرين نباشد بلكه مراد اين است كه انسان، نوعِ واحدى ـ در مقابل ساير انواع حيوان ـ است.واحد جنسى مثل اين كه گفته شود: «الحيوان واحد». يعنى حيوان، جنس واحدى است كه انواع متعدّدى تحت پوشش اين جنس قرار دارند.