تكميل بحث
اگر ما از مبانى سه گانه فوق صرفنظر كرده و مقابل آنها را بپذيريم، آيا مىتوانيم بگوييم: «خروج از دار غصبى، همانند صلاة در دار غصبى است و مسأله اجتماع امر و نهى در مورد آن مطرح است»؟ابوهاشم(1) و اتباعش معتقدند مسأله «خروج از دار غصبى» همانند مسأله «صلاة در دار غصبى» بوده و امر و نهى در آن اجتماع پيدا كرده اند.(2)كلام مرحوم آخوند:
مرحوم آخوند مىفرمايد: بر فرض كه ما در مسأله «اجتماع امر و نهى» قائل به جواز شويم، مسأله «خروج از دار غصبى» نمى تواند از مصاديق «اجتماع امر و نهى» باشد، زيرا در مسأله اجتماع امر و نهى، اين مطلب بين قائلين به جواز و قائلين به امتناع مورد توافق بود كه ما دو عنوان داريم: عنوان صلاة، كه متعلق امر واقع شده و عنوان غصب، كه متعلق نهى واقع شده است. و اختلاف در سرايت و عدم سرايت هر يك از امر و نهى از عنوان خود به عنوان ديگرى بود.(3)امّا در مسأله خروج از دار غصبى، ما دو عنوان نداريم، بلكه فقط عنوان خروج1 ـ ابوهاشم عبدالسلام بن محمد بن عبدالوهاب الجبّائي، ولد عام 247هـ، من أبناء أبان مولى عثمان، عالم بالكلام، من كبار المعتزلة، له آراء انفرد بها و تبعته فرقة سميت «البهشمية» نسبة الى كنية «ابى هاشم». وله مصنّفات منها: «الشامل» فى الفقه و «تذكرة العالم» و «العدّة» في الاُصول. مات سنة 321هجرى الأعلام للزركلي، ج 4، ص72 ـ رجوع شود به: شرح مختصر الاُصول، ص943 ـ ما و مرحوم آخوند كه قائل به امتناع هستيم مىگفتيم: «امر، از عنوان صلاة به عنوان غصب سرايت مىكند و نهى هم از عنوان غصب به عنوان صلاة سرايت مىكند. ولى قائلين به جواز عقيده داشتند كه هر يك از امر و نهى در محدوده خود متمركز بوده و به ديگرى سرايت نمى كند.