درس 45 : تمرين در طول جغرافيائى بلاد - دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی - نسخه متنی

حسن حسن زاده آملی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

2 3 4 5 6 7 8 ])9 اند كه در كتب تاريخ واضح آن را دانشمندان هندى دانسته اند لذا ارقام مذكور را بدانها نسبت مى دهند مثل دائره هندى كه بحث آن در پيش است . و چون اين ارقام از دوائر حروف نيستند هر گاه به جاى فارغ از عدد صفر بگذارند نياز به خط زبر آن نيست زيرا كه در ارقام ياد شده حرف هى نيست تا بدان اشتباه شود .

تذكره

در درس پانزدهم گفته آمد كه از ها تا يا كه دوازده رقم است علامت بر جها قرار داده اند كه از برج حمل شروع ميشود و به برج حوت خاتمه مى يابد به تفصيلى كه دانسته شده است . پس پاره اى از حروف اباجد را در غير ارقام عددى اعنى بروج دوازده گانه نيز بكار برند . از اين روى بيرونى در دنباله گفتار ياد شده اش گفته است : ([ اين حرفها بجز در شمار بكار برند يا نى ؟ از اين حروف برجها را علامت كنند . و اين علامتها هم از شمار ستده است همچنانك بدين جدول اند]). و اين جدول همانست كه در درس مذكور دانسته شده است .

درس 45 : تمرين در طول جغرافيائى بلاد

از اين درس به عنوان تمرين و مزيد استبصار عباراتى از كتب و رسائل دانشمندان هيوى و ارباب فن در تعريف طول بلد نقل مى كنيم :

1 گزيده تحقيق و تحرير دروس گذشته در تعريف طول بلد اين است كه : طول بلد اقصر قوسى از دائره استواء است كه محدود ميان نقطه تقاطع فوقانى آن با نصف دائره نصف النهار مكان مفروض و نقطه تقاطع فوقانى آن با نصف دائره نصف النهار مبدأ طول است و هيچگاه از نصف دور نمى گذرد .

و فذالكه مباحث گذشته با مزيد استبصار در طول بلد اين كه : دانايان مغرب زمين يعنى يونانيان و كسانى كه بلادشان مغربى آبادى روى زمين است مبدأ طول بلاد را از غايت نقطه غربى از جزيره فرLile de fe ) ) كه يكى از جزائر ششگانه خالدات ( كانارىCana ies ) است كه در مغرب آفريقا در اقيانوس اطلس نزديك ساحل به فاصله ده درجه يا دوازده درجه واقع اند گرفته اند . و بعد از آن كه جزائر ياد شده در آب فرو رفته اند مبدأ طول را از ساحل بحر مذكور گرفته اند و در هر دو صورت طول بلاد بر يك نسق موافق حركت به توالى بروج خواهد بود . و دانشمندان مشرق زمين چون هند و چين و تركستان

/ 526