درس 94 : اكثر خط قبله دائره هنديه تقريبى و برخى تحقيقى است - دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی - نسخه متنی

حسن حسن زاده آملی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

و قطب شمالى نيز در اين حكم مندرج است به خلاف قطب جنوبى كه دو جزء نام برده نسبت به آنها تحت الأرض است پس وجه دشوار بودن تحصيل سمت قبله قطب جنوب با قيد خصوص ظاهر شده است .

تبصره

آن كه انخساف را به جهت قطب ظاهر مقيد كرده ايم علتش اين است كه اگر قمر در حال انخساف در جهت قطب خفى باشد نسبت به عرض تسعين تحت الأرض است هرچند نسبت به مكه فوق الأرض باشد زيرا كه در عرض تسعين دائره معدل النهار دائره افق است لذا عمل مذكور در حال انخساف قمر در جهت قطب خفى جارى نيست .

درس 94 : اكثر خط قبله دائره هنديه تقريبى و برخى تحقيقى است

سخن ما در اين درس اين است كه طريق تحصيل سمت قبله از دائره هنديه در اكثر صور تقريبى است نه تحقيقى و در بعضى صور تحقيقى است . بيانش اين است كه خط سمت قبله در دائره هنديه اگر در سطح دائره مار به سمت رأس أهل بلد و سمت رأس اهل مكه بوده باشد البته بطور تحقيق خط سمت قبله خواهد بود و لكن در بعضى از صور محقق و تمام است و در اكثر صور ناتمام است . توضيحا گوئيم : اگر هر يك از خط طولى و عرضى قائم مقام فصل مشترك بين افق بلد و بين دائره عظيمه مار به سمت رأس مكه بوده باشد خط سمت قبله هم على التحقيق به سمت رأس مكه خواهد بود و حال آنكه خط طولى موازى خط زوال بلد است و به تحقيق قائم مقام خط نصف نهار مكه نيست بلكه فصل مشترك بين افق بلد و بين دائره صغيره موازى با دائره نصف النهار همان بلد است خواه در جانب غرب دائره نصف نهار بلد و خواه در جانب شرق آن . اين دائره صغيره به سمت رأس مكه مرور نمى كند . بلكه با دائره نصف نهار مكه بر نقطه اى از معدل كه نهايت طول مكه است تماس مى كند لاجرم سمت رأس مكه بين سطح اين دائره صغيره و بين سطح دائره نصف نهار بلد مفروض واقع مى شود . و دائره نصف نهار مكه معدل النهار را بر نقطه تقاطع معدل النهار با همين دائره صغيره قطع مى كند . زيرا كه بعد بين اين صغيره و بين دائره نصف نهار بلد بقدر مابين طولين مكه و بلد است پس قطب اين صغيره نيز بر دائره معدل النهار است چنانكه در شكل ثالث مقاله دوم اكرثاوذوسيوس مبرهن شده است ( كل دائرتين تقطعان في كرة محيط دائرة عظيمة على نقطة بعينها و كانت أقطابهما على تلك العظيمة فهما متماستان . الخ ) . و همچنين خط عرضى موازى با خط اعتدال قائم مقام خط مشرق و مغرب اعتدالى مكه نيست

/ 526