درس 97 : قبله مدينه - دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی - نسخه متنی

حسن حسن زاده آملی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

از اين در رياضيات قديم و زيج ها تعيين اين ظل بسى به كار آمد و به استخراج آن همت گماشتند . توضيح آن كه ديوار مسجد پيغمبر درست محاذى دائره نصف النهار بود و هر ديوار كه چنين باشد در همه فصول سال چون سايه آن برگردد به طرف مشرق ظهر مى شود . و امروز هم در رصدخانه هاى فرنگستان مانند گرينويچ و پاريس ديوارى به آن طرز مى سازند و گويند بهترين وسيله تعيين ظهر حقيقى آن است . پس تعيين ظهر در مسجد پيغمبر ( ص ) بهترين طريقه بود كه امروز علماى اروپا به كار مى برند]). اين بود قسمتى از عبارت استاد در پيرامون ديوار مسجد مدينه و ظل آن . باز مباحثى در پيرامون آن در پيش داريم كه متفرع بر دانستن مسائل ظل است .

تبصره

در آخر درس 94 گفته ايم كه([ نظر ما در تقريبى بودن عمل به دائره هنديه در اكثر آفاق به قياس و نسبت با قواعد دقيق رياضى و اعمال مثلث كروى است])اكنون غرض ما اين است كه در امارات مروى از شرع و استنباط فقهاء از آنها در درس شصتم دروس معرفة الوقت و القبله ( ص 444 - 433 ط 1 ) بحث كرده ايم بدانجا مراجعه بفرمائيد . و شايد در اين دروس نيز آن بحث پيش آيد . بدين چند سطر در توسعه جهت قبله از كتاب صلوة استاد جامع معقول و منقول آية الله العظمى حاج شيخ محمدتقى آملى قدس سره الشريف كه تقرير درس استادش مرحوم نائينى است ملاحظه بفرمائيد : ([ . . . ان الواجب في الاستقبال بمقاديم البدن إلى جهة الكعبة و يتحقق بتوجه طرف مقدم رأسه بمقدار سدس الدائرة المحيطة على رأسه و هو مقدار اربع اصابع من الجبهة و الجبين بناء على ما قبل من أن دائرة رأس الانسان المستوى الخلقة مقدار اربع و عشرين اصبعا متصلا فسدسه اربع اصابع بمعنى كون جزء من أربع اصابع من مقدم الرأس الذى هو سدس دائرة الرأس إلى سمت الكعبة بحيث لو أخرج من جهة الكعبة خط لوصل إلى جزء من هذه القوس مطلقا سواء كان التلاقى في وسطه أو إلى أحد جانبيه]). . . . ( ص 74ج 1 ط 1 ) عبارت([ أو إلى أحد جانبيه])از مشرق تا مغرب را فرا مى گيرد فتدبر .

درس 97 : قبله مدينه

اكنون طول و عرض ارضى و سماوى - أعنى طول و عرض جغرافيائى بلاد و طول و عرض كواكب - را به خوبى مى دانيم و مى دانيم كه براى تحصيل سمت قبله بلكه مطلقا براى تعيين سمت هر نقطه اى بر روى كره زمين دو قوس بايد بكار برد : يكى از آن دو قوس عرض بلد است و ديگرى قوس طول بلد . و براى تحصيل هر يك طرق گوناگون است كه برخى از آنها را براى تحصيل عرض در دروس پيشين گفته ايم . غرض ما اين است كه قبله مدينه طيبه تنها معجزه فعلى باقى رسول الله - صلى الله عليه و آله و سلم - است كه بدون إعمال آلات رصدى نجومى و قواعد هيوى و يا در دست داشتن زيج و ديگر منابع طول و عرض جغرافيائى آن را در غايت دقت و استواء تعيين كرد و بسوى كعبه ايستاد و فرمود([ : محرابى على الميزاب]). در اين موضوع معجزه فعلى پيغمبر اكرم وجيزه اى نوشته ايم به نام([ تعيين سمت قبله مدينه])كه در درس قبل از آن ياد كرده ايم

/ 526