حركت فلك جوزهر قمر و همچنين حركت فلك مائل آن بخلاف توالى است يعنى از مشرق بمغرب است ولى حركت حامل آن بتوالى است يعنى از مغرب بمشرق است . و در درسهاى نخستين گفته ايم كه منطق حركت نخستين را دائره معدل النهار گويند و حركت آن نيز بخلاف توالى است . و در همين درس دانسته ايم كه حركت مدير عطارد هم به خلاف توالى است . حال بدانكه از افلاك محيط به ارض حركت همين چهار فلك بخلاف توالى است و ديگر افلاك محيط مطلقا حركت آنها بتوالى است و حركت افلاك غير محيط گفته آيد .
درس 61 : افلاك كلى و جزئى
نقد عمرم بشد اندر ره تدوير و مدير در ره جوزهر و مايل و حامل چه كنم در آخر درس قبل گفته ايم كه حركات افلاك معدل النهار و مدير و جوزهر و مايل بخلاف توالى است و ديگر افلاك محيط بارض مطلقا حركات آنها بتوالى است . در حركت چهار فلك بخلاف توالى بنظم گفته آمد كه :جانب غرب روانند چهار ايسائل اطلس و جوزهر و باز مدير و مائل مراد از اطلس معدل النهار است و بتعبير شيخ بهائى در اول تشريح الافلاك در بيان هيئت مجسمه : ([ العالم الجسمانى كرة منضدة من ثلاث عشرة كرة متلا صقة اعلاها الاطلس و هو كاسمه غير مكوكب]). يعنى عالم جسمانى يك كره است كه از سيزده كره چهار عنصر و نه فلك بترتيب روى هم چيده صورت گرفته است كره برترين بنام اطلس است كه مانند لفظ خود اطلس است . يعنى مانند اطلس بى نقطه بى ستاره است . اما حركات افلاك تداوير كه غير محيط به ارض اند لاجرم اگر حركت اعلاى آنها بتوالى است چنانكه تداوير متحيره حركت اسفل آنها بخلاف توالى است و اگر اعلاى تدوير بر خلاف توالى باشد چنانكه تدوير قمر حركت اسفل آن بتوالى خواهد بود . و بنظر و عبارت در غايت متانت و مناسبت قوشچى در آخر باب پنجم فارسى هيئت([ : اولى
لطفا منتظر باشید ...
