شيخ عارف محيى الدين عربى در مقدمه فتوحات مكية ( ص 174ج 1 ط مصر بتصحيح عثمان يحيى ) گويد : اجتمع اربعة نفر من العلماء فى([ قبة أرين])تحت خط الاستواء الواحد مغربى و الثانى مشرقى و الثالث شامى و الرابع يمنى فتجاروا فى العلوم والفرق بين الاسماء و الرسوم . . . الخ .غرض از نقل آن اينكه([ قبة ارين])همان قبة الارض به نام قبه اژين است كه از درس 47 تا درس 50 در آن به تفصيل بحث كرده ايم و در فتوحات([ اژين])به ([ ارين])تحريف شده است . اين فائده يكى از يادداشتهاى حقير است كه محض آگاهى به اطلاع رسانده ايم .
درس 56 : نسب دوائر با يكديگر
در پيرامون طول و عرض بلاد مطالب ديگر بسيار سودمند است كه بايد به برخى از قضاياى رياضى آشنا بود تا بدانها دست يافت كه به تدريج گفته آيد . اكنون به عنوان تمرين و تشحيذ ذهن و ملكه شدن تعريفات دوائر عظام به نقل وجيزه اى مفيد در نسب دوائر با يكديگر كه در هامش برخى از نسخ شرح چغمينى بطبع رسيده است مى پردازيم و سپس بذكر مسائلى كه در مد نظر است . صورت رساله ياد شده چنين است . بسم الله الرحمن الرحيم الحمد الله الذى جعل نسبة العباد الى الانبياء وسيلة الى النجاة من النار والصلوة على انسب الخلق الى رحمة محمد و عترته الاطهار . و بعد بدان كه اين رساله ايست در بيان كيفيت نسبتهائى كه متحمل است در ميان دوائر عظام مشهوره و شخصيه ايشان و نوعيه ايشان . بدان كه سه دائره از اين دوائر كه معدل النهار و منطقة البروج و ماره به اقطاب اربعه است شخصى و هفت باقى همه نوع اند . و اما نسبتهائى كه محتمل است چهل و پنج نسبت است :
اول
نسبتى كه واقع است ميانه معدل النهار و منطقة البروج و آن تباين است زيرا كه منطقة البروج عظيمه اى بود كه تقاطع كند با معدل النهار و اكثر ميانه ايشان بيست و چهار درجه باشد و شخصى است بواسطه آن كه مختلف نمى شود و محال است انطباق ايشان .
بيان
راقم گويد : در درس نهم دانسته ايم كه بعد اكثر ميان معدل النهار و منطقة البروج از جهت اقرب كه عبارت از ميل كلى است و در اين اوان 25 23 و حدود 50 است
لطفا منتظر باشید ...
