| الف| بسم الله الرحمن الرحيم | ب| | ج| دروس هيئت و ديگر رشته هاى رياضى جلد دوم تأليف آية الله حسن زاده آملى | د| مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم دروس هيئت و ديگر رشته هاى رياضى جلد دوم نويسنده :
درس 66 : تحصيل تعديل النهار از مطالع
درس شصت و چهارم در تعديل النهار و تعريف آن به عبارات گوناگون قوم بود كه چند تعريف را بيان كرده ايم دو تعريف مانده بود كه يكى مبتنى بر معرفت قوس مطالع بود ناچار درس شصت و پنجم را به تعريف مطالع اختصاص داده ايم كه اكنون بدان آشنا شده ايم و مطالب و مسائل بسيارى را در پيش دارد كه بيارى خداى مهربان گاه آشنائى بدانها نيز فرا مى رسد . آن تعريف تعديل النهار كه مبتنى بر معرفت قوس مطالع بود اين بود : ([ تعديل النهار جزء از فلك البروج فضل بين مطالع آن جزء بخط استواء و بين مطالع همان جزء ببلد مفروض است]). تعريف صاحب زيج بهادرى خيلى روان بود كه : ([ تعديل النهار عبارت از تفاضل نصف قوس النهار بلاد مائله و نصف قوس النهار خط استواء است]). و همين تعريف را در جامع بهادرى بكار برده است . ( ص 540 ط 1 هند ) و بعد از آن تعريف بيرجندى در شرح زيج الغ بيكى كه : ([ تعديل النهار تفاوت ميان قوس النهار ببلد و قوس النهار بخط استواء است . يا تفاوت ميان نصف قوس النهار بلدى و ربع دور است]). و پس از اين تعريف قوشچى كه اصطلاحات فن بيشتر بكار برده است : ([ آنچه از قوس النهار كوكب ميان افق و دائره ميلى كه به نقطه مشرق و مغرب گذرد واقع شود آنرا تعديل النهار آنكوكب گويند . و تفاضل ميان هر يك از قوس النهار و قوس الليل كوكب و ميان نصف دور بقدر ضعف تعديل النهار بود ]). و پس از اين تعريف ياد شده مبتنى بر معرفت مطالع . حالا گوييم كه قوس تعديل النهار را چه فضل بين مطالع استوائى و بين مطالع بلدى جزء مفروض از منطقه بگيريم و چه قوسى از مدار كوكب كه بين افق مائل و بين دائره ميلى كه به نقطه مشرق و مغرب گذرد بدانيم نتيجه هر دو تعريف يكى خواهد بود يعنى هر دو قوس بحسب درجه يكى خواهند بود
لطفا منتظر باشید ...
