دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

هر چه ارض در قرآن ديده ايم مراد سطح خاك و خشكى آنست يا قطعات آن . بلكه كوهها نيز از مفهوم ارض خارجند([ يوم ترجف الارض و الجبال ])( مزمل([ ( 14 و حملت الارض و الجبال ])( حاقه 14 ) خداوند زمين را در مقابل كوه قرار داده است زمين مى لرزد و كوه هم مى لرزد([ . والقى فى الارض رواسى ])( نحل 15 ) گذاشت يعنى آفريد در زمين كوهها . ([ مشارق الارض و مغاربها ])( اعراف 132 ) مشرق ها و مغرب هاى زمين مراد كره زمين نيست زيرا كه كره هميشه يك نيمه اش روشن است و يك نيمه اش تاريك اما قطعات سطح زمين مشرق و مغرب دارند . كره زمين مشرق و مغرب معين ندارد . خداوند زمين را بساط و فرش و منزلگاه قرار داد و رام آفريد كه چون مردم در آن تصرف كنند هر شكل به آن دهند آن شكل را قبول كند و نگاهدارد آب شكل را نگاه نمى دارد از اين جهت مى توان با خاك زمين خانه ساخت و در آن دانه كشت و بر آن راه رفت و اين ها نعمت خداوند است بر مردم([ . هو الذى جعل لكم الارض ذلولا ])( ملك 15 ) اوست كه زمين را رام شما ساخت([ . و الى الارض كيف سطحت ])( غاشيه 20 ) نظر نمى كنند به زمين كه چگونه مسطح گشت . معاندان گويند زمين كره است چرا در قرآن گويد زمين را پهن ساختيم ؟ در جواب گوييم مقصود قطعات زمين است زير پاى مردم نه كره زمين .

خداوند به زنده كردن زمين مرده استدلال بر قدرت خود فرمود . چنان كه گفتيم عوام مردم خداى را در چيزى مخالف طبيعت مى جويند و خداوند غالبا به امور طبيعى استدلال مى كند چون تاثير طبيعى نيز به اراده خداوند است . مردم پندارند بايد از روى سنگ بى كشتن تخم و آب دادن گياه برويد تا دليل وجود پروردگار باشد اما خداوند به تخم كشته در زمين و روئيدن آن به تاثير نور و حرارت و باران و آفتاب حجت آورده است و آيات بسيار در اين معنى آمده است([ فأحيا به الارض من بعدموتها ])( عنكبوت 63 ) به باران زنده كرد زمين را پس از مردن([ . و ترى الارض هامدة فاذا انزلنا عليها الماء اهتزت و ربت و أنبتت من كل زوج بهيج ])( حج 5 ) زمين را بينى آرام و خموش چون آب بر آن فرستيم به جنبد و به بالد و بروياند از هر گونه گياه خرم . تاثير آب را انكار نفرمود .

اگر گوئى امر طبيعى چگونه دليل بر وجود خداوند خواهد شود ؟ گوييم چون در ميان هزاران هزار تركيب و تقدير يكى مطابق سود و مصلحت برگزيده شود دليل آنست كه فاعل آن به اراده و علم و عنايت بوده است . نوشته كه از حروف مختلف تركيب شده و از آن معنى درستى بر آيد بايد گفت انسانى به اراده نوشته است . تخم را چون در زمين كشتى ريشه برآورد براى جذب غذا و ساق براى بيرون آمدن از زمين و برگ براى تنفس و رگها براى جذب غذا و گل و ميوه و غير آن هر يك به اندازه مناسب بايد گفت طبيعت مانند قالبى بى شعور است كه سازنده باتدبير براى مصنوعات خويش بكار مى برد و گرنه خود تخم از كار خويش خبر ندارد . خداوند زمين را در دو روز آفريد([ بالذى خلق الارض فى يومين ])( فصلت 9 ) . اندازه كردن روزى اهل زمين و ساختن كار آنان با آفرينش اصل آن در چهار روز بود([ و قدر فيها أقواتها فى اربعة ايام سواء للسائلين ])( فصلت([ ( 10 الله الذى خلق السموات و الارض و ما بينهما فى ستة ايام ])( الم سجده 4 ) خدايى كه آسمان ها و