دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

زمين را با آنچه ميان آنها است در شش روز آفريد . خلقت شش روزه در تورات نيز آمده است و مقصود از آن مناسبت تقسيم ايام است به هفت روز كه شش روز براى كار كردن و يك روز تعطيل است . بعضى امم مانند فارسيان هفته نداشتند و اقسام زمان نزد آنها روز و ماه بود هر روز مى گفتند چند ماه است و نمى گفتند چند شنبه است . شش روز كار كردن بقول تورات به مناسبت آنست كه خداوند در شش هنگام كار آفرينش را تمام كرد مناسب است مردم هم شش روز كار كنند و هفتم آرام گيرند و مقصود بيان و شرح طبيعى خلقت نبود .

مسيحيان گويند مراد از شش روز شش روز شمسى نيست يعنى بيست و چهار ساعت بلكه مراد شش قسمت از مدت زمان است . و گويند در تورات روز بر مدت زمان طولانى اطلاق شده است . در تفسير المنار هم چنين گويند مراد ايام الله است و هر روز به يك عمل از اعمال خداوند تعالى محدود مى گردد نظير ايام عرب كه به واقعه نسبت دهند گويند يوم الفجار يعنى زمان جنگ فجار و يوم داحس يعنى زمان جنگ داحس كه چهل سال كشيد . و مردم گويند روز جوانى و روز پيروزى در قرآنست و ذكرهم بأيام الله يعنى زمان انواع نعم كه خداوند قوم موسى را داد بيادشان آور . و در تاييد آن گفتند در تورات و هم حديث مسلم آمده است كه خداى تعالى آدم را روز ششم آفريد با آن كه چهل روز گل او را خمير مى كرد و پيش از حضرت آدم گروهى ديگر در زمين بودند . و نيز گويند سبب يهود متعدد بود : يكى سبت هفته بود پس از شش روز و يكى سبت سال بود يعنى سال تعطيل زراعت در سال هفتم پس از شش سال زراعت . و ديگر سال يوبيل بود پس از هفت دوره هفت ساله يعنى چهل ونه سال .

و مراد از شش روز خلقت شش مدت زمان است كه با همه اين سبت ها تناسب داشته باشد . و در تفسير المنار اين آيه را نيز شاهد آورده است([ و ان يوما عند ربك كالف سنة مما تعدون ])و نيز([ كل يوم هو فى شان ])هر روز خداوند در كار است و فيض مى بخشد . و از روايت ابن ابى شيبه از كعب الاخبار و ضحاك از ابن عباس و روايت مجاهد و احمد بن حنبل نقل كرده است كه مراد به ايام در اين آيات هر روز هزار سال است . روز در مقابل شب را نهار مى گويند . و اگر گويى چون روز خورشيدى مراد نيست مدت طولانى زمان را به همه گونه تقسيم ميتوان كرد شش قسم و ده قسم بلكه صد هزار قسم و بيشتر و كمتر و هر دوره كه اختصاص به نوعى خلق دارد مى توان روزى گفت و در تورات شش روز شمرد براى مناسبت هفته در قرآن چرا شش روز شمرد ؟

گوييم جواب اين سؤال از كلام خداى تعالى در آيه كريمه مستفاد مى گردد كه فرمود ([ : فى أربعة أيام سواء للسائلين ])( سجده 9 ) در چهار روز آفريديم ( موجودات ارضى را ) تا همه سائلان را يك جواب باشد . آن كه پرسد زمين و آسمان در چند روز آفريده شده اگر از تورات جواب دهند گويند شش روز و اگر از قرآن جواب دهند هم گويند شش روز . و اگر قسمت به شش روز كه در تورات است غلط بود البته قرآن صحيح را مى فرمود اما چون آن هم به تاويلى صحيح است جواب مساوى تورات خود مصلحت است . نظير آن كه زمين را به هفت اقليم تقسيم كردند و ممكن بود به هشت يا ده اقليم يا كمتر يا بيشتر كنند چون تقسيم اختيارى است اكنون حفظ اين اصطلاح هفت مصلحت است ([ سواء للسائلين ])