دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

هر كس پرسد زمين چند اقليم است يك نوع جواب شنود . و دائره را به سيصد و شصت درجه قسمت كردند و طور ديگر هم ميتوان تقسيم كرد و روز را به بيست وچهار ساعت تقسيم كردند مى توان طور ديگر تقسيم كرد اما حفظ اصطلاح مانع تشويش ذهن است بايد اين اصطلاحات را حفظ كرد([ سواء للسائلين]). و به هر حال مناسبت تقسيم هفته و لزوم يك روز تعطيل براى آسايش و عبادت و تعليم احكام دين از اين كه گفتند معلوم گرديد . ارض گاهى به معنى عالم جسمانى دنيوى استعمال گرديده در مقابل آسمان كه عالم مجردات و روحانيات است([ و لكنه اخلد الى الارض ])( اعراف 175 ) درباره مردى كه رغبت به مال دنيا كرد و فريب اين جهان را خورد و از آخرت اعراض كرد و گويند او بلعم باعورا نام داشت . ([ قل لو كان فى الارض ملائكه ])( اسرائيل 97 ) اينجا نيز مراد عالم ظاهر و جسمانى است يعنى اگر در اين عالم ظاهر فرشتگان بودند و راه مى رفتند به آرامش ما نيز فرشته بر آنها مى فرستاديم به رسالت . البته در زمين فرشتگان بسيارند اما ظاهر و محسوس نمى باشند([ لو كان ])فرمود كه دلالت بر نبودن فرشته در عالم محسوس مى كند . زمين در قيامت ديگرگون مى شود و به اين حال نمى ماند خرابى كه به همه كائنات راه خواهد يافت به زمين نيز راه مى يابد . اين حكم از خواص قرآن است بيشتر حكماى قديم مى پنداشتند كه زمين به همين حال كه هست باقى خواهد ماند . قوله تعالى([ يوم تبدل الارض غير الارض ])( ابراهيم 49 ) روزى كه زمين غير اين زمين شود . ([ و أشرقت الارض بنور ربها و وضع الكتاب وجى ء بالنبيين ])( زمر 69 ) در قيامت چون بار دوم در صور دمند و همه اهل آسمان و زمين كه مرده بودند و زندگى اين جهانى را بدرود گفته در خلق ديگر در آخرت زندگى كامل تر و بهتر يابند و زمين هم كه اكنون تاريك است و در ظلمت ماده فرو رفته به نور پروردگار تابناك و روشن شود و نامه ها بنهند و پيغمبران را بياورند و آن زمين روشن اخروى غير اين زمين دنيوى است در آن عالم جماد نيست همه چيز زنده است زمين و درخت و نبات و همه ناطقند .

([ يوم تشقق الارض عنهم سراعا ])( ق 43 ) زمين شكافته شود و مردم از اين زمين بيرون آيند و خود را بر زمينى مشاهده كنند كه به روشنى پروردگار تابناك شده([ . و حملت الارض والجبال ])( حاقه([ . ( 14 يوم ترجف الارض والجبال ])( مزمل([ . ( 14 اذا الارض مدت ])( انشقاق([ . ( 3 كلا اذا دكت الارض دكا دكا ])( فجر([ . ( 22 اذا زلزلت الارض زلزالها و اخرجت الارض اثقالها ])( زلزلت 1 و 2 ) . اين آيات و امثال آن بيان حال زمين است در قيامت كه مى لرزد و شكافته مى شود و آن معادن و آتشهاى مذاهب و هر چه در باطن دارد بيرون مى ريزد و خود پراكنده مى شود باز بصورتى پديد مى آيد مناسب عالم آخرت . مردم از اين زمين خراب بيرون مى آيند([ ثم اذا دعاكم دعوة من الارض اذا انتم تخرجون ])( روم 24 ) چون شما را بخوانند از زمين ناگهان بيرون آئيد . اگر گويى از زمين بيرون آيند كجا مى روند ؟ گوييم خداوند در سوره يس فرمايد([ من الاجداث الى ربهم ينسلون ])از قبرها سوى پروردگار مى روند و در زمينى كه خداوند فرمود([ : اشرقت الارض بنور ربها و وضع الكتاب ])زمينى كه به نور پروردگار درخشيد . و اگر گويى زمين چگونه گنجايش خلق اولين و آخرين دارد كه همه يكباره در آن فراهم گردند ؟ گوييم قياس عالم آخرت بدنيا صحيح نيست چنانكه در روايات آمده است قبر باغى است از باغهاى بهشت يا گودالى از حفره هاى جهنم