دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

بابل 50 بروجرد 36 تهران 46 تبريز 25 خوى 26 خوانسار و بندرعباس هر يك 42 دامغان و يزد هر يك 58 زنجان و دزفول و همدان هر يك 35 رشت 39 سارى 53 شيراز 51 قزوين 41 كرمانشاه 29 نجف و كربلا و بغداد هر يك 18 . و اين چند شهر زير به يكساعت يا يكساعت و چند دقيقه بعد از ظهر آنها خورشيد در آن دو روز به سمت راس مكه مى رسد :

شاه رود يك ساعت بعد از ظهر بجنورد يكساعت و ده دقيقه سبزوار يكساعت و يازده دقيقه شيروان يكساعت و دوازده دقيقه قائن يكساعت و هفده دقيقه مشهد رضا عليه السلام و كرمان هر يك يكساعت و نوزده دقيقه .

مكه مكرمه و مدينه منوره و تربوزان تقريبا در تحت يك دائره نصف النهار واقع اند . زيرا طول مدينه 40 درجه شرقى است و طول مكه 50 و 39 پس تفاوت به ده دقيقه فلكى است ( 10 ] 50 39 - 40 ) و ده دقيقه فلكى چهل ثانيه زمانى است كه تفاوت بين دو نصف النهار مكه و مدينه بغايت اندك است كه معتنى به نيست لذا عالم نامور ناصر خسرو علوى در هزار سال قبل در سياحتنامه گفته است كه قبله مدينه سوى جنوب افتاده است . وتر بوزان طول آن 46 39 كه تفاوت بين طول آن و طول مكه چهار دقيقه فلكى است كه شانزده ثانيه زمانى مى شود و اين تفاوت نيز قابل توجه نيست پس اين سه شهر كان در سطح يك دائره نصف النهار واقع اند هر چند به دقت رياضى مدينه رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم اندكى در جهت شرق نصف النهار مكه واقع است وتر بوزان به فاصله اندك تر از مدينه در جهت غرب نصف النهار مكه .

تنبيه

پوشيده نيست كه بلادى در سطح دائره نصف النهار مكه واقع اند تحصيل تفاوت بين الطولين راسا منتفى است در اين صورت اگر بلاد در شمال مكه واقع اند قبله آنها نقطه جنوب خواهد بود و اگر در جنوب مكه واقع اند قبله آنها نقطه شمال خواهد بود .