دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

مالايعنيه را ترك بگويد به خوبى مى تواند يك دو زبان زنده و ارزنده را در حاشيه تحصيلات اصيلش فرا بگيرد كه نيك او را بكار آيد و سير عالم روحانى چون سردار كابلى را سرمشق خود قرار دهد . جدول دوم از مهندس هيوى خبير و فاضل رياضى شهير مرحوم عبدالرزاق بغائرى است كه بنام معرفة القبلة بصورت بياض در سنه 1371 هق در ايران بطبع رسيده است . اين اطلس ارزشمند حاوى طول و عرض و انحراف جهت قبله يك هزار و سيصد و نود و يك شهر و آبادى است . مبدء طول در اين رساله نيز گرنويج است كه در جنوب شرقى لندن پايتخت انگليس است و انگلستان در مغرب ايران واقع است كه طول گرنويج در جدول صفر است . در تعيين جهت عرض بلد هر كجا جنوبى است در مقابل آن نوشته شده است([ جنوبى])و هر كجا كه چيزى نوشته نشده است شمالى است . و در طول بلد هر كجا غربى است نوشته شده است([ غربى])و هر كجا شرقى است چيزى نوشته نشده است . اما جدول سوم را از كتاب گران سنگ و ارزشمند([ الدرر التوفيقية فى تقريب علم الفلك و الجيوديزية])تاليف فاضل خريت در صناعت هيات اسماعيل بيك مصطفى فلكى است . و مبدء طول آن پاريس عاصمه فرانسه است . و مؤلف در رياد شده در آغاز جدول گفته است كه آن را از تقويم فرانسوى بنام معرفت ازمان و از كتاب جداول اوضاع جغرافيايى اماكن مهم سطح ارض تاليف كوليه نقل كرده است . جيوديزيه معرب واژه فرانسوىGeo esie است يعنى علم مساحت زمين ] علم تقسيم اراضى . ] زمين پيمائى ] مساحى .

در اين سه جدول مقدار انحراف بلاد به سمت قبله نيز بيان شده است كه هنوز بحث استدلالى آن به ميان نيامده است و به توفيق حق سبحانه در دروس آينده مبرهن مى گردد ما تازه در اين فن عظيم پنجاه و سه درس فرا گرفته ايم كه بايد گفت گامى برداشته ايم . غرض اين كه براى تحصيل معرفت طول و عرض بلاد و فاصله ميان نصف النهار بلد با نصف نهار مكه مكرمه به بيانى كه تقديم داشته ايم بدان جداول رجوع مى فرمايد لذا نقل آن را در اين دروس لازم نديده ايم و چون پيشتر رفته ايم بيشتر در پيرامون هر يك مطالبى بعرض مى رسانيم . و گاهى اندك اختلافى كه در اين جداول در مقدار طول و عرض بلد مشاهده مى گردد كه نيز سبب اندك اختلاف و تفاوت در فاصله بين بلد و مكه مى گردد فرق محسوسى در سمت و جهت قبله پيش نمى آورد . حال به وعده اى كه پيشترك در اين درس داده ايم كه با آلات رسانه اى اين عصر سمت قبله هر جا را مطلقا كه مدار آفتاب در آن دو روز ياد شده نسبت بدانجا فوق الارض است خواه مدار مذكور از مدارات ابدى الظهور باشد حتى عرض تسعين و خواه نباشد بدقت ميتوان تحصيل كرد وفاء كنيم پس گوييم : تحصيل سمت حقيقى قبله بلاد در هفتم جوزاء و بيست و سوم سرطان ( 7 خرداد و 23 تير ) به وسيله آلات رسانه اى عصر از قبيل راديو و تلويزيون و بى سيم و نظائر آنها . هر گاه جامعه اسلامى را چنين اعتلاى فرهنگى در اين امر مهم دينى اعنى تحصيل سمت قبله بلاد على التحقيق دست دهد كه مسلمانان