دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

ببعض . 9 و أما ارسطوطاليس فيرى ان التهاب بخار كثير يابس متصل يكون فيه كالذؤابة في صورة النار تحت الكواكب المتحيرة . 10 و أما فوسيدونيوس فيرى انها نار قائمة أقوى من الكواكب و اكثر تكاثفا من الضياء . مجره را در فرانسه نيز راه شيرى گويندWoie Lactee چه اين كهWoie يعنى راه وLectee يعنى شيرى شير مانند . اما آن كه بيرجندى در اعتراض بر نظر مذكور ارسطو گفته است([ : اذ لو كان كذلك لكان لها اختلاف منظر])وجه آن بدانچه در درس شصت و دوم گفته ايم دانسته مى شود . اين بود آرائى چند درباره كهكشان و باز سخن درباره آن گفته آيد اكنون بحث را بدين داستان كه برايم پيش آمد پايان مى دهيم و آن اينكه : در زمان جوانى كه بهار زندگانى است از پريشان روزگارى و بى سر و سامانى چند روز تابستانى در ديهى كوهستانى يگانه و بيگانه بسر مى بردم پيرمردى كهنسال و دراز اندام كه گوئى از پشت و نژاد عوج عناق بود بزرگ و داناى آن ديه بود .

پيرى از پيرايه دانش تهى ولى بزيور پارسايى پيراسته و آراسته و بسيار ساده و پاك نهاد بود . از سر ميهمان نوازى بديدارم آمد و تازگيها نمود و گشاده رويى و خوش خويى از خويشتن نشان دادن برنامه ام اين بود كه چون پارسى از شب مى گذشت و همه بخواب مى شدند پوشيده از مردم از سرا بدر مى آمدم و بتماشاى چهره دلگشاى آسمان سرگرم مى بودم و با پريرويان آسمانى چشمك بچشمك روبارو همدم و همسخن مى شدم . من ناآگاه كه آن را پير از كار اين جوان آگاه شد و هر شب در كمين من است و بدين پندار نپخته كه در آن ديه گنجى نهفته است و اين تهيدست پا بست آن شده است و در انديشه بدست آوردن آنست . تا شبى در پيرامون كارم كه من در گوشه اى نشسته بودم و او در كنارى ايستاده بود ناگاه نگاهم به پيكرى هنگفت و شگفت افتاد گفتم : جن است بسم الله الرحمن الرحيم به زبان آوردم و ديدم پنهان نشد . از جاى برخاستم و با دو دلى آهسته و آرام گام به گام گاهى گامى فراپيش و گاهى گامى فراپس بسويش روانه شدم چنانى كه او را راه چاره و گزير گريز از من نبود تا نزديك شدم و ديدم آن پير بى پير است ناچار از اين روى داد نخست اندكى سخن به چون و چرا آغاز شد و سپس به سازش و پرسش و پاسخ انجاميد تا اين كه از من پرسيد : اين خط سپيد آسمان چيست ؟ گفتم از بسيارى ستاره هاى نزديك هم و پرتو آنان خطى چنين شيرين و دلكش در سيماى زيبا و جانفزاى آسمان پديد آمده است كه آنرا از راه شيرى و كهكشان مى خوانيم . پس از شنيدن اين پاسخ چند بار سرش را از پيش به پس بجنبانيد و