دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی - نسخه متنی

حسن حسن زاده آملی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

در زيادت و نقصان مختلف است ( يعنى آن افقى كه عرض آن بيشتر است بقيت ظل آن بيشتر از عرض كمتر است ) . و آن افقى كه عرض آن مساوى با ميل اعظم است ( در صورت اتفاق جهت ) ظل شاخص در هر دوره شمسى يك روز كه آن اطول ايام سال شمسى است معدوم مى گردد ( شماره 3 درس 32 ) . و آن افقى كه عرض آن كمتر از ميل كلى است - مانند مكه و صنعاء - سايه شاخص در هر دوره سال شمسى دو روز معدوم مى گردد ( يعنى در دو روز هنگام رسيدن مركز جرم شمس به دائره نصف النهار ظل مبسوط معدوم مى گردد - شماره دوم درس 32 ) زيرا كه شمس در آن دو روز تا به دائره نصف النهار رسيده است در سمت رأس اهل آن افق است روزى كه شمس صاعد است ( و ميل آن به مقدار عرض بلد است و در جهت نيز موافق ) و همچنين روزى كه هابط است ( و ميل آن به اندازه عرض افق مفروض و در جهت نيز موافق با آنست ) . همه آنچه كه گفته ايم در صورت موافقت جهت عرض بلد با ميل شمس است . اما اگر ( اختلاف جهت باشد يعنى ) ميل شمس جنوبى باشد هيچگاه ظل شاخص در آفاقى كه عرض آنها شمالى است معدوم نمى گردد ( مطلقا أعنى چه عرض بلد بيش از ميل كلى باشد و چه بقدر آن و چه كمتر از آن و چه آفاق استوائى كه اصلا عديم العرض اند ) .

نه چنان كه مصنف ( شهيد اول : محمد مكى ) در([ ذكرى])به پيروى علامه ( حلى ) گفته است كه ظل ( مبسوط ) در مكه و صنعاء در اطول ايام سنه شمسى ( يعنى هنگام وصول شمس به رأس سرطان كه ميل اعظم است ) معدوم مى گردد زيرا كه اين قول از اقبح فساد است . و اول كسى در آن افتاده است رافعى از علماى شافعى است ( ابوالقاسم عبدالكريم بن محمد قزوينى فقيه شافعى متوفى سنه 623 هـ . ق ) سپس گروهى از ما ( اماميه ) و از ايشان ( عامه ) بدون تحقيق محل از رافعى پيروى كرده اند . و ما اين مبحث را در شرح ارشاد ( روض الجنان في شرح ارشاد الأذهان ص 175 - 178 چاپ سنگى رحلى ) تحرير كرده ايم . اين بود ترجمه عبارت شهيد ثانى در شرح لمعه با اضافاتى كه در ميان دو هلال براى ايضاح عبارت آورده ايم . در درس نهم دانسته ايم كه اكنون ميل كلى 23 درجه و 25 دقيقه و در حدود 50 ثانيه است و رو به تناقص مى رود . و در شماره ( 2 ) درس 32 دانسته ايم كه عرض مكه مكرمه 21 درجه و 25 دقيقه شمالى است . و در شماره ( 3 ) همان درس دانسته ايم كه عرض مدينه طيبه 25 درجه شمالى است و اينك گوئيم عرض صنعاى يمن 15 درجه و 22 دقيقه شمالى است . و مطابق نسخه اى مخطوط در طول و عرض بلاد كه از روى نسخه مرحوم ميرزا عبدالوهاب منجم استنساج شده است و در تصرف راقم است عرض صنعاى عربستان 15 درجه و 28 دقيقه شمالى است

/ 526