دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی نسخه متنی

رضوان الله عليهم و الظاهر المتفاهم بحسب العرف من قوله عليه السلام([ : انها قبلة من موضعها إلى السماء])اعتبار ذلك الفضاء الممتد من تخوم الأرض إلى السماء من جهة واحدة . ايضا ففتح الباب يؤدى إلى التزام امور بشكل التزامها جدا كجواز استدارة المصلين حول ذلك الفضاء المقاطر كما يصلون حول الكعبة . و كتخيير من بعد عنه بربع الدور مثلا بين استقباله و استدباره لاستواء نسبة المصلى في الحالين إلى ما هو القبلة إلى غير ذلك من الامور المستنكرة عند الفقهاء رضوان الله عليهم]). انتهى كلامه .

در تحصيل سمت قبله از دائره هنديه بطريق ديگر

هرگاه قوس انحراف بلد و جهت انحراف معلوم باشند هر يك از خط زوال و اعتدال را به دستور پيش استنباط مى نمائيم آنگاه هر يك از ارباع دائره را به نود جزؤ متساوى قسمت مى كنيم سپس از نقطه جنوب يا شمال قوسى كه در جهت انحراف بلد است به قدر أجزاى انحراف مى شماريم و بين منتهاى عد و مركز دائره را به خطى مستقيم وصل مى كنيم آن خط سمت قبله است .

و تفصيل جهت انحراف چنين است :

أ - اگر بلد و مكه در تحت يك دائره نصف النهار باشند انحراف متصور نيست خواه اين كه در طول متحد باشند و خواه اينكه مابين الطولين نصف دور باشد .

ب - اگر بلد شمالى باشد و طول و عرض آن از طول و عرض مكه بيشتر باشد بلد در جهت شمال شرقى مكه واقع است پس جهت انحراف از جنوب به مغرب خواهد بود .

ج - اگر عرض بلد شمالى زائد بر عرض مكه باشد و غربى مكه بوده باشد جهت انحراف از جنوب به مشرق است .

د - اگر عرض بلد شمالى كمتر از عرض مكه باشد و طول آن بيشتر از مكه باشد بلد در جهت جنوب شرقى مكه است پس جهت انحراف از شمال به مغرب خواهد بود .

ه - اگر عرض بلد شمالى كمتر از عرض مكه باشد و غربى مكه بوده باشد جهت انحراف از شمال به مشرق خواهد بود . و - و اگر بلد جنوبى باشد و طول آن بر طول مكه زائد باشد خواه عرض آن مساوى عرض مكه باشد و خواه اقل از آن و خواه اكثر از آن جهت از شمال به مغرب است چون قسم رابع .

ز - و اگر بلد جنوبى غربى مكه باشد خواه عرض آن مساوى عرض مكه و خواه اقل از آن و خواه اكثر از آن بوده باشد جهت از شمال به مشرق خواهد بود چون قسم خامس .

ح - اما اگر بلد و مكه در عرض و جهت متحد باشند بحث آن به تفصيل خواهد آمد . تفصيل مذكور مبنى بر اين است كه مبدأ

طول را