ويژگيهاى اخلاقى و تعليمى مرحوم علامه طباطبائى «قدس سره» - ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

مقدمه، ص 31

كه بازگشت اين نوع تجزيه و پراكنده ساختن اعضاى پيكر يگانه كلام خدا به آن باشد كه در قرآن به عنوان يك روش نكوهيده از بيگانگان نسبت به قرآن ياد شده «... كَما أَنْزَلْنا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ» «1» زيرا گرچه طبق روايات منظور از- عضين- كسانى هستند كه اعضاى قرآن را تعضيه و تفرقه نمودند و به بعضى از آنها ايمان آورده‏اند و نسبت به بعض ديگر كفر ورزيدند و همچنين كسانى كه درباره قرآن نسبت‏هاى نارواى گوناگون روا داشتند مانند آنكه گاهى گفتند قرآن سحر است و گاهى گفتند اسطوره و افسانه است و مانند آن، ولى هر آيه را از ديگر آيات كه همانند اجزاى يك واحد بشمار مى‏روند منقطع نمودن خود يك نحو تعضيه و تفرقه ناپسند است، زيرا آيه‏اى كه به ديگر آيات انثنا و انعطاف دارد نمى‏توان آن را بدون گرايش به مفاهيم آيات ديگر تفسير كرد، البته با توجه به اصل ياد شده كه انثنا و گرايش اوّلى شاخه‏هاى فرعى به همان ريشه‏هاى اصيل مى‏باشد كه در شجره طوبى قرآن عبارت از آيات كليدى و معارف توحيدى مى‏باشند.

ويژگيهاى اخلاقى و تعليمى مرحوم علامه طباطبائى «قدس سره»

در پايان بعضى از سجاياى آن حكيم متأله و مفسر متبحّر را نقل مى‏كنم تا اسوه اهل تحقيق و تأليف باشد:

1- مرحوم علامه «قدس سره» در نوشتارهاى خود عموما و تفسير شريف- الميزان- خصوصا نام كسى را در نقد و تحليل نظر او نمى‏بردند بلكه غالبا به جرح و تعديل اصل رأى و فكر توجه مى‏نمودند و مى‏فرمودند فكرها است كه با هم برخورد دارند نه صاحبان افكار و محور قدح و مدح ايشان «انظر الى ما قال و لا تنظر الى من قال» بود.

2- ايشان در هنگام نقد و جرح يك نظر، حرمت صاحب نظر را حفظ مى‏نمودند و مقام انديشمند را گرامى ميشمردند و هرگز تعبيرى كه تحقيرآميز باشد يا حكايت از علم زدگى ايشان بكند نداشتند مگر در مورد ضرورت از باب‏

«ردّوا الحجر من حيث جاء فان الشر لا يدفعه الا الشّر» «2».

(1) سوره حجر آيه 91.

(2) كلمات قصار أمير المؤمنين عليه السّلام (نهج البلاغه صبحى صالح) 314.