بحث روايتى [(شامل دو روايت در باره غيب و انفاق در آيه كريمه)] - ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 74

مكن، كه تو را از راه خدا گمراه مى‏كند، كسانى كه از راه خدا گمراه ميشوند، عذابى شديد دارند، بخاطر اينكه روز حساب را فراموش كردند) «1»، و فهمانيد كه ضلالت از راه خدا تنها بخاطر فراموشى روز حساب است، و بدين جهت در آيات مورد بحث فرمود: (وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ)، چون بياد آخرت بودن، و بدان يقين داشتن، تقوى را نتيجه ميدهد.

(أُولئِكَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ) الخ، هدايت همه‏اش از خداى سبحان است، و هيچ قسمى از آن بهيچ كس نسبت داده نميشود، مگر بطريق مجاز گويى، كه بحث مفصلش انشاء اللَّه بزودى خواهد آمد.

در جمله مورد بحث، مؤمنين را بهدايت توصيف كرده، و در موردى ديگر هدايت را اينطور تعريف كرده كه: (فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ، يَشْرَحْ صَدْرَهُ، يعنى كسى را كه خدا بخواهد هدايت كند سينه‏اش را گشاده ميسازد) «2» و گشادگى سينه، بمعناى وسعت ان است، وسعتى كه هر تنگى و تنگ نظرى و بخل را از آن دور ميسازد، و چون در جاى ديگر فرموده: (وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، كسى كه او را از بخل درونى حفظ كرده باشند چنين كسانى از رستگارانند)، «3» لذا مى‏بينيم در آخر آيه مورد بحث هم نامى از رستگارى برده، مى‏فرمايد: (أُولئِكَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ). «4»

بحث روايتى [(شامل دو روايت در باره غيب و انفاق در آيه كريمه)]

در كتاب معانى الاخبار از امام صادق (ع) روايت آمده، كه در ذيل آيه: (الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ) فرموده: يعنى (كسى كه ايمان بقيام قائم (ع) داشته باشد، و آن را حق بداند) «5».

مؤلف: اين معنا در غير اين روايت نيز آمده، ولى اين روايات همه از باب تطبيق كلى بر مصداق بارز آنست.

و در تفسير عياشى از امام صادق (ع) روايت شده كه در ذيل جمله: (وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ)، فرموده: يعنى از آنچه ما بايشان تعليم كرده‏ايم، بديگران تعليم مى‏كنند، و علم را گسترش ميدهند. «6»

و نيز در كتاب معانى الاخبار از آن جناب، و در ذيل همان جمله روايت آمده، كه فرمود: يعنى از آنچه ما بايشان تعليم داده‏ايم بديگران داده، علم را گسترش ميدهند، و از آنچه از قرآن بايشان‏

1- سوره ص آيه 26

2- سوره انعام آيه 125

3- سوره حشر آيه 9

4- سوره بقره آيه 5

5- كمال الدين ج 2 ص 340 ح 19

6- تفسير عياشى ج 1 ص 25 ح 1