مراد از" الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ" - ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 62

نمى‏گذارد آراء خود را اخذ كنيم، و در نتيجه نابود شويم. «1»

و نيز در معانى از على (ع) روايت آورده، كه در باره آيه نامبرده فرمود: يعنى خدايا! توفيق خودت را كه ما تا كنون بوسيله آن تو را اطاعت كرديم، در باره ما ادامه بده، تا در روزگار آينده‏مان نيز هم چنان تو را اطاعت كنيم. «2»

مؤلف: اين دو روايت دو وجه مختلف در پاسخ از شبهه تحصيل حاصل را بيان مى‏كند، شبهه اين بود كه شخص نمازگزار، راه مستقيم را يافته، كه نماز مى‏گزارد، ديگر معنا ندارد در نماز خود از خدا هدايت بسوى راه مستقيم را درخواست كند. روايت اولى پاسخ ميدهد به اينكه: مراتب هدايت در مصداقهاى آن مختلف است، و نمازگزار همه روزه از خدا ميخواهد از هر مرتبه‏اى كه هست بمرتبه بالاتر هدايت شود، و روايت دومى پاسخ ميدهد: كه هر چند مراتب آن در مصاديق مختلف است، و لكن از نظر مفهوم يك حقيقت است، و نمازگزار نظرى باختلاف مراتب آن ندارد، بلكه تنها نظرش اين است كه اين موهبت را از من سلب مكن، و هم چنان آن را ادامه بده.

و نيز در معانى از على (ع) روايت آورده كه فرمود: صراط مستقيم در دنيا آن راهى است كه كوتاه‏تر از غلو، و بلندتر از تقصير، و در مثل فارسى نه شور شود، و نه بى نمك باشد، بلكه راه ميانه باشد، و در آخرت عبارتست از طريق مؤمنين بسوى بهشت. «3»

مراد از" الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ"

باز در معانى از على (ع) روايت آورده، كه در معناى جمله (صراط الذين) الخ، فرمود: يعنى بگوئيد: خدايا ما را به صراط كسانى هدايت فرما، كه بر آنان اين انعام فرمودى كه موفق بدينت و اطاعتت نمودى، نه اين انعام كه مال و سلامتى‏شان دادى، چون بسا ميشود كسانى به نعمت مال و سلامتى متنعم هستند، ولى كافر و يا فاسقند.

آن گاه اضافه فرمود: كه ايشان آن كسانيند كه خدا در باره آنها فرموده: (وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ، فَأُولئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ، مِنَ النَّبِيِّينَ، وَ الصِّدِّيقِينَ، وَ الشُّهَداءِ، وَ الصَّالِحِينَ، وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً) «4» «5»،

روايتى از رسول خدا (ص) در باره سوره حمد و فضيلت آن‏

و در كتاب عيون از حضرت رضا (ع) از پدران بزرگوارش از امير المؤمنين (ع) روايت آورده كه فرمود: از رسول خدا (ص) شنيدم مى‏فرمود: خداى تعالى فرموده:

فاتحة الكتاب را بين خودم و بنده‏ام تقسيم كردم، نصفش از من، و نصفش از بنده من است، و بنده‏ام هر چه بخواهد باو ميدهم، چون او ميگويد: (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ)، خداى عز و جلش ميگويد:

1- معانى الاخبار ص 33 ذ ح 4

2- معانى الاخبار ص 33 ذ ح 4

3- معانى الاخبار ص 33 ذ ح 4

4- سوره نساء آيه 69

5- معانى الاخبار ص 36 ذ ح 9