طريقه‏اى كه رسول خدا (ص) و ائمه اهل البيت (ع) در تفسير قرآن سلوك كرده‏اند - ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 18

هر چند كه مورد پسند بحثهاى علمى و نظرى است، و لكن قرآن آن را نمى‏پسندد.

دوم اينكه براى فهم آن مسئله، و تشخيص مقصود آن آيه، از نظائر آن آيه كمك گرفته، منظور از آيه مورد نظر را بدست آوريم، (آن گاه اگر بگوئيم علم هم همين را مى‏گويد عيبى ندارد)، و اين روشى است كه ميتوان آن را تفسير خواند، خود قرآن آن را مى‏پسندد، چون قرآن خود را تبيان كل شى‏ء ميداند، آن وقت چگونه ممكن است كه بيان خودش نباشد، قرآن خود را هدايت مردم و بيناتى از هدى، و جدا سازنده حق از باطل معرفى نموده، مى‏فرمايد: (هُدىً لِلنَّاسِ، وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏، وَ الْفُرْقانِ)، «1» آن وقت چطور ممكن است هدايت، و بينه، و فرقان، و نور مردم در تمامى حوائج زندگيشان باشد، ولى در ضرورى‏ترين حاجتشان كه فهم خود قرآن است، نه هدايت باشد، و نه تبيان، و نه فرمان، و نه نور؟.

قرآن بتمامى افرادى كه در راه خدا مجاهدت مى‏كنند مژده داده، كه ايشان را به راه‏هاى خود هدايت مى‏كند، و فرموده: (وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا)، «2» آن وقت در مهم‏ترين جهادشان كه همانا فهم كلام پروردگارشان است، ايشان را هدايت نكند؟ (و به فرضيات علمى احاله كند)، و چه جهادى اعظم از مجاهدت در فهم كتاب خدا، و چه سبيلى بهتر از سبيل قرآن بشر را بسوى او هدايت ميكند؟! و آياتى كه قرآن را چنين معرفى مى‏كند بسيار است، كه انشاء اللَّه در بحث محكم و متشابه، در اوائل سوره آل عمران به همه آنها اشاره نموده، در اطرافش بحث مفصل مى‏كنيم.

طريقه‏اى كه رسول خدا (ص) و ائمه اهل البيت (ع) در تفسير قرآن سلوك كرده‏اند

باقى ميماند طريقه‏اى كه رسول خدا (ص) و امامان اهل بيت او در تفسير سلوك نموده‏اند، رسولى كه خدا قرآن را نخست به او تعليم كرده، و او را معلم سايرين قرار داده، و فرموده: (نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ، عَلى‏ قَلْبِكَ)، «3» (روح الامين آن را بر قلب تو نازل كرده)، و نيز فرموده: (وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ، لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ)، «4» (ما كتاب را بر تو نازل كرديم، تا براى مردم بيان كنى، كه چه چيز براى آنان نازل شده) ...، و نيز فرموده: (يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ، وَ يُزَكِّيهِمْ، وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ)، «5» (آيات آن را بر شما ميخواند و شما را تزكيه نموده، كتاب و حكمت را تعليمتان مى‏دهد) ....

و امامان اهل بيت كه رسول خدا (ص) ايشان را در حديث مورد اتفاق بين شيعه و سنى (انى تارك فيكم الثقلين، ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا بعدى أبدا، كتاب اللَّه و عترتى، اهل بيتى، و انهما لن يفترقا، حتى يردا على الحوض، من دو چيز گران در شما جانشين مى‏گذارم، كه ما دام به آن دو تمسك جوييد، ابدا بعد از من گمراه نمى‏شويد، يكى كتاب خدا، و يكى عترتم اهل بيتم را، و اين‏

1- سوره البقره- آيه 185

2- سوره عنكبوت- آيه 69

3- سوره شعراء- آيه 194

4- سوره نحل آيه 44

5- آل عمران آيه 164