ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 332

اطلاق آن، هم شامل كلام ميشود، و هم شامل مطلق تعرض، مثلا وقتى ميگويند (باو چيزى جز نيك و خير مگو)، معنايش اين است كه جز بخير و نيكويى متعرضش مشو، و تماس مگير.

البته اين در صورتى است كه منظور امام (ع) از نسخ، معناى اخص آن باشد، كه همان معناى اصطلاحى كلمه است، ولى ممكن است مراد به نسخ معناى اعم آن باشد، كه بزودى در ذيل آيه: (ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها) «1»، بيان مفصلش خواهد آمد انشاء اللَّه، و خلاصه‏اش اين است كه نسخ بمعناى اعم، شامل هم نسخ احكام ميشود، و هم نسخ و تغيير و تبديل موجودات، بطور عموم، و اين معناى از نسخ، در كلمات ائمه (ع) زياد آمده، و بنا بر اين آيه مورد بحث، و آيه قتال در يك مورد نخواهند بود، بلكه آيه مورد بحث كه سفارش به قول حسن مى‏كند، مربوط بموردى است، و آيه قتال با اهل ذمه مربوط بموردى ديگر است.

و الحمد للَّه رب العالمين‏

1- سوره بقره آيه 106