ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 614

كرده‏ام، لذا دوستى پيغمبر مانند دوستى پدر و فرزند و تجارت مذموم نيست.

آيه شريفه: (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ، ما هيچ رسولى نفرستاديم مگر به اين منظور كه باذن ما اطاعت شود) «1»، و آيه شريفه (قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ) «2» كه ترجمه‏اش گذشت، روشنگر اين معنا هستند.

و به همين مقياس متابعت كسى كه بشر را بسوى خدا هدايت مى‏كند و پيروى او انسان را به خدا راه مينمايد، مانند عالمى كه با علمش و يا آيتى كه با دلالتش و يا قرآنى كه با تلاوتش، آدمى را بسوى خدا مى‏كشاند، اگر محبوب كسى باشند، قطعا بخاطر محبت به خدا است، تا كسى خدا را دوست نداشته باشد، پيروى نامبردگان را دوست نميدارد، پس اگر پيروى مى‏كند بخاطر اين است كه او را به محبوب اصليش يعنى خداى تعالى مى‏رسانند، و يا نزديك مى‏كنند.

پس با اين بيان روشن شد كه هر كس به غير از خدا چيزى را دوست بدارد، بدان جهت كه دردى از او دوا مى‏كند، و به همين منظور او را پيروى كند، به اين معنا كه او را وسيله رسيدن به حاجت خود بداند و يا او را در كارى اطاعت كند كه خدا بدان كار امر نفرموده، در حقيقت او را شريك خدا دانسته و خداى تعالى بزودى اعمال اينگونه مشركين را بصورت حسرتى برايشان مجسم مى‏سازد.

بر عكس، مؤمنين كه جز خدا چيزى را و كسى را دوست نميدارند و از هيچ چيز به غير از خدا نيرو نميخواهند و جز آنچه را خدا امر و نهى كرده پيروى نمى‏كنند، اينگونه اشخاص داراى دينى خالص هستند.

و نيز اين هم روشن شد كه حب كسى كه حبش حب خدا و پيرويش پيروى خداست، مانند پيغمبر و آل او (ع) و علماى دينى و كتاب خدا و سنت پيغمبر او و هر چيزى كه آدمى را بطور خالصانه بياد خدا مى‏اندازد، نه شرك است، و نه مذموم، بلكه تقرب به حب او و به پيرويش، تقرب به خدا است و احترام و تعظيم او به هر صورتى كه عرف تعظيمش بشمارد، از مصاديق تقوى و ترس از خداست.

هم چنان كه خود خداى تعالى فرموده: (وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ، فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ، هر كس شانه‏هاى خدايى را تعظيم كند و بزرگ بشمارد، اين عمل خود، تقواى خداست) «3» و ما قبلا گفتيم:

كه كلمه (شعائر) به معناى علامت و دليل است، و در آيه شريفه مسئله را مقيد به چيزى از قبيل صفا و مروه و امثال آن نكرده و از اين مى‏فهميم كه هر چيزى كه ياد آورنده خدا باشد، آيات و علامات‏

1- نساء- 64

2- آل عمران- 31

3- حج- 32