لوامع صاحبقرانی جلد 1

ضرورت كه معارضى بهم مى‏رسد، و بسيارى از اصحاب را رجوع به بسيارى از اصحاب كرده‏اند، و نهايت مرتبه ايشان توثيق است با فضل و علم، و رساله در اين باب نوشتم مشتمل بر أخبار متواتره كه دلالت مى‏كند بر حجيت خبر واحد، و ظواهر آيات نيز دلالت دارد مثل آيه فَلَوْ لا نَفَرَ چنانكه گذشت و آيه إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا (1) يعنى اگر فاسقى خبرى بسوى شما بياورد تأمل كنيد و به آن خبر عمل مكنيد تا ظاهر شود صدق آن مفهومش اين است كه اگر غير فاسق يا عادل خبرى بياورد تأمل مكنيد و به آن عمل كنيد با آن كه اخبارى كه در اين چهار كتاب ماست اين سه شيخ عظيم الشأن از كتب معتبره نقل نموده‏اند كه بعضى از آن كتب را بر حضرات ائمه هدى عرض نموده‏اند و ايشان تحسين فرموده‏اند، و بعضى را حضرات حكم بحقّيت آنها نموده‏اند و تفصيلش در ديباچه خواهد آمد إن شاء اللَّه تعالى.

و ايضا خبر واحد منقسم مى‏شود به اقسام بسيار نزد عامه



و بعضى از متأخرين، و ليكن اكثر متقدمين ما حكم به صحت جميع نموده‏اند چنانكه از ديباچه كافى و اين كتاب ظاهر مى‏شود، بلكه از كتب صدوق ظاهر مى‏شود، كه حديث غير صحيح را در كتابهاى خود نقل ننموده است، و ظاهر صحت نزد قدماء آنست كه معلوم بوده باشد كه حضرات معصومين فرموده‏اند و اين علم ايشان را ميسر بوده است بواسطه كتب بسيار كه از اصحاب ائمه به ايشان رسيده بود لهذا بر مقيد بسند نشده‏اند، و تجربه كرده‏ام كه بسيارى از أخبار كه كلينى رحمة اللَّه عليه مرسل روايت كرده است صدوق رحمه اللَّه و غير او آن را مسند بطرق صحيحه روايت كرده‏اند، و از كتاب تهذيب و استبصار شيخ طوسى رحمه اللَّه نيز ظاهر است كه او نيز اخبار را از كتابهاى معتمده روايت نموده‏

(1). آية 6- الحجرات.