لوامع صاحبقرانی جلد 1

و عبد اللَّه بن مسكان، و جميل بن درّاج، و حماد بن عثمان، و صفوان بن يحيى، و ابان بن عثمان، و عبد اللَّه بن بكير، و عثمان بن عيسى، و فضالة بن ايوب، و محمد بن ابى عمير، و حماد بن عيسى، و احمد بن محمد بن ابى نصر البزنطيّ، و حسن بن محبوب، و حسن بن على بن فضال، و ظاهرش آنست كه هر حديثى كه صحيح باشد طريق آن به ايشان صحيح است و حال ما بعد از آن را نظر نمى‏كنند چون اين جماعت تا چيزى نزد ايشان يقينى نبوده است در كتاب خود داخل نمى‏كرده‏اند پس اگر ما بعد ايشان ضعيف يا مرسل بوده باشد ضرر ندارد چون اين جماعت علم به آن خبر داشته‏اند به تواتر يا غير آن از اسباب علم و ليكن چون بعضى از متأخرين در چنين حديثى تأمّل دارند بنده امثال اين مراسيل را كالصحيح مى‏نامم از جهة موافقت ايشان.

و هم چنين است احاديث مرسل محمد بن يعقوب كلينى، و محمّد بن بابويه قمى بلكه جميع احاديث ايشان كه در كافى و من لا يحضر است همه را صحيح مى‏توان گفت چون شهادت اين دو شيخ بزرگوار كمتر از شهادت اصحاب رجال نيست يقينا بلكه بهتر است از جهة آن كه ايشان كه صحيح مى‏گويند معنى آن است كه يقين كه حضرات ائمه معصومين (صلوات الله عليهم) فرموده‏اند به وجوهى كه ايشان را يقين حاصل شده است و متأخران كه صحيح مى‏گويند، معنى آن آنست كه جماعتى كه روايت كرده‏اند ثقه بوده‏اند.

و محتمل است كذب و سهو هر يك و غرض بنده از اين ضبط باصطلاح متأخرين اين است كه چون اكثر مردم به آن مأنوس شدند مخالفت ايشان سبب عدم اعتماد ايشان مى‏شود با آن كه در وقت تعارض حديث فائده دارد چنانكه در حديث عمر بن حنظله گذشت و آن چه مجهول الحال است او را قوى ناميده‏ام چنانكه شهيد اوّل عليه الرحمه نيز كرده است و به آن معنى اول نيز اشاره نموده است كه حكم به صحت حديثى كرده است از حسن بن محبوب عن بعض‏