لوامع صاحبقرانی جلد 1

و طهور در لغت عرب بمعنى ما يتطهر به آمده است يعنى چيزى كه به آن پاك كنند كثافت و نجاست را، چنانكه غسول بمعنى ما يغسل به است، و وضو بمعنى ما يتوضأ به است و در اين آيه مراد است به قرينه آيه سيم، و به قرينه اخبار صحيحه بسيار كه در همه استعمال طهور بمعنى مطهر كرده‏اند و خواهد آمدن.

و لفظ ماء اگر چه بحسب ظاهر افاده عموم نمى‏كند، و ليكن چون حق سبحانه و تعالى در مقام امتنانست بر بندگان اگر از جهت عموم نباشد بى‏فايده مى‏شود، پس ظاهر آيه اينست كه آبهايى را كه از آسمان فرستاده‏ايم پاك كننده شماست، و تنكير آن به واسطه تعظيمست يعنى آبى فرستاده‏ايم و چگونه آبى كه سبب حيات عالميان است و طهور است و چگونه طهورى كه هر قسم نجاستى كه از حدث و خبث باشد به آن زايل مى‏شود.

(و يقول عزّ و جلّ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلى‏ ذَهابٍ بِهِ لَقادِرُونَ‏(1)

و ديگر خداوندى كه عزيز و جليل است از آن كه بذات مقدس و تفضلات او توان رسيدن مى‏فرمايد كه ما از جانب آسمان آبى فرستاديم به اندازه احتياج خلايق، و آن را در زمين ساكن ساختيم، و ما اگر خواهيم آبها را مى‏توانيم بردن كه همه هلاك شوند. و اين آيه نيز چون در او منّتى است كه حق سبحانه و تعالى بر خلايق گذاشته است، دلالت مى‏كند كه آبهايى كه در چشمها و چاهها و رود خانه‏هاست همه از جانب آسمان آمده است، و ظاهر است كه اگر چند سال باران نيايد آب در هيچ چاهى و چشمه نمى‏ماند، و اگر يك سال باران نيايد بسيار كم مى‏شود، و اين معنى قطع نظر از آيه از مجرباتست.

(و يقول عزّ و جلّ:

(1). آيه 18- المؤمنون.