لوامع صاحبقرانی جلد 1

وزغ كه چلپاسه (1) باشد داخل آب شوند و زنده بيرون آيند از آن آب اجتناب مى‏بايد كرد، و اين اولى است، و بر تقدير مردن بطريق أولى خصوصا مار كه جمعى گفته‏اند كه رگهاى ضعيف دارد، و ميته آن نجس است اگر چه ظاهر طهارتست تا علم به نجاست بهم رسد.

(و كلّما وقع فى الماء ممّا ليس له دم فلا باس باستعماله و الوضوء منه مات فيه او لم يمت)(1)

يعنى هر چيزى كه در آب افتد كه او را خون روان نباشد چون مگس، و پشه، و حشرات الارض باكى نيست كه آن آب را استعمال نمايند، و وضو از آن بسازند خواه بميرند، يا زنده بيرون آيند. و همين مضمون در اخبار معتبره متكثره وارد شده است از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه عليه، و عمل اصحاب بر اينست كه ميته حيوانى نجس است كه نفس سائله داشته باشد، و هر چه نفس سائله ندارد ميته آن پاكست.

(فان كان معك إناءان فوقع فى احدهما ما ينجّس الماء و لم تعلم فى أيّهما وقع فاهرقهما جميعا و تيمّم)(2)

پس اگر با تو دو ظرف آب باشد، و در يكى از آنها نجاستى واقع شده باشد، و ندانى كه در كدامين واقع شده است پس هر دو را بريز و تيمم كن. و اين مضمون را كلينى و شيخ رضى اللَّه عنهما در دو حديث موثق كالصحيح روايت كرده‏اند از آن حضرت. و در سؤال واقعست كه آبى ديگر بهم نمى‏رسد حضرت امام جعفر صادق (صلوات الله عليه) مى‏فرمايند:

كه هر دو را بريزد و تيمم كند.

و عمل اصحاب بر اينست، و خلافى ندارند مگر در ريختن كه واجب‏

(1). چلپاسه با پاى فارسى بر وزن تلواسه: نوعى از ضب است كه سوسمار باشد. و آن را وزغه( بفتح اول و ثانى و غين نقطه‏دار) نيز گويند، و آن كوچكترين اجناس سوسمار است، و بعضى گويند حربا عبارت از اوست، و او عقرب را درست فرو مى‏برد و گوشت او سم قاتل است اگر در شراب افتد و بميرد آن شراب هلاك كننده باشد.