لوامع صاحبقرانی جلد 1

است آدمست خواه بزرگ و خواه كوچك و خواه مرد و خواه زن و خواه مسلمان و خواه كافر على الظاهر كه اگر بميرد در چاه هفتاد دلو مى‏كشند و كوچك‏ترين چيزى كه در چاه افتد صعوه است كه از افراد گنجشك است در لغت عرب و دم جنبانك مى‏گويند آن را اگر در چاه بميرد يك دلو مى‏كشند و از آدمى تا صعوه بحسب جثه زياد و كم مى‏شود و ظاهر آنست كه به تخمين مكلف باشد در بزرگى و كوچكى و عدد ما بين يك تا هفتاد سگ به سى دلو مناسبت دارد، و خوك به پنجاه دلو، و گربه به هفت دلو و امثال اين و همين قرينه استحباب نزح است و جمعى از علما ذكر كرده‏اند كه غرض حضرت بيان ضابطه كلى نيست كه ما براى خود استنباط توانيم نمود بلكه در تفاصيلش رجوع به اخبار ديگر مى‏بايد كرد.

و اين خبر موثق عمار ساباطى است و علما عمل به اين حديث كرده‏اند اگر چه عمار فطحى است ليكن ثقه و معتمد است و ليكن ظاهر آنست كه امثال اين اخبار اگر مؤيدات از اخبار ديگر داشته عمل مى‏كرده‏اند و يا آن كه ايشان در زمان حضرت امام جعفر صادق (صلوات الله عليه) روايت كرده بودند و در آن وقت مذهب ايشان صحيح بوده است و چون ايشان بعد از حضرت از مذهب عدول كردند از ايشان روايت نمى‏كردند و نهايت اجتناب مى‏نمودند از ايشان.

و ليكن اخبارى كه از ايشان شنيده بودند در حالت ايمان و عدالت نقل مى‏كرده‏اند و باين خبر عمل نموده‏اند و خلافى نكرده‏اند مگر در كافر كه بعضى گفته‏اند كه كل آب را مى‏بايد كشيد چون حضرت نجاست مردن را فرموده است و بس و نجاست كفر را نفرموده است و چون اخبار ديگر وارد شده است كه چاه به ملاقات نجاست نجس مى‏شود پس بايد كه در جائى كه نصى وارد نشده‏